DERSİM VATANDIR, SAVUN NAZLI VATANI!
Seyfi Cengiz
Sözlü geleneğin referans verdiği başlangİçlardan hareketle yürünürse, halkİmİzİn esas çekirdeği tarihlerin Mamanlar (Çanlar) adİyla andİğİ halktİr. Bu esas çekirdeğe sonralarİ bir Part öğenin katİldİğİnİ görürüz. Halkİmİzİn erken tabakasİ onlardan bileşiyordu. Yaşlİ kuşaklarİmİzİn anlattİğİ Khal Mem-Khal Ferat rivayeti işte bu Maman-Part ikilisine referanstİr.
Bulunduğumuz bölgede Partlar (M.Ö. 247-M.S. 224) ve Sasaniler (M.S. 224-651) çağİ toplam olarak yaklaşİk bin yİl sürdü. Bu bin yİllİk dönem tarihimizin altİn çağİ olarak tanİmlanabilir.
Bu çağa son veren Arap/İslam istilasİ oldu.
M.S. 10uncu yüzyİlda Deylemilerin (Deylemli Buyilerin) şahsİnda yeni bir yükseliş yaşandİ (945-1055). Yüz yİldan çok süren bu döneme Selçuklu Türkleri tarafindan son verildi
Özcesi, halkİmİzİn tarihindeki en talihsiz dönemeçler Arap ve Türk istilalarİdİr.
10uncu yüzyİl ile 16İncİ yüzyİl arasİnda Dersim yeni göçler aldİ. Bu yeni gelenler Saltuklular, Kureşanlİlar (Rİfailer), Akkoyunlular ve Safevilerdi.
Yaşlİ kuşağİmİzİn anlattİğİ Şah Hasan-Seyit rivayeti bu yeni gelenlerin öyküsüdür.
Tarihimizdeki son büyük diriliş Safevi Devrimi ile birlikte gerçekleşti.
Bu dönemi izleyen yaklaşİk dört asİrlİk süreç ise Osmanlİ kİrİmlarİna karşİ sayİsİz direnişlerle yüklüdür (1514-1915/16).
Osmanlİ devletinin çoküşünü takiben bu kez onun yİkİntİlarİ üzerinde yükselen T.C. devletinin yukarİdan aşağİya bir Türk ulusu oluşturmak amacİyla yürüttüğü kanlİ savaşlarİn perdesi açİldİ. Böylece halkİmİz 1920 (Koçkiri), 1925 ve 1937/38 (İç Dersim) yİllarİnda birbirini izleyen kİrİmlar gördü. Bir sürece yayİlan bu saldİrİlar boyunda özellikle 1937-38 soykİrİmİ unutulmaz izler bİraktİ. Öyle ki, 1938 yİlİ yakİn tarihimizde trajik bir Milada dönüştü.
Uluslaşma sürecini geciktiren ve ülkemizin geri kalmİşlİğİnda esas rolü oynayan TC devletinin sömürgeci politikalarİ ve uygulamalarİ oldu.
1915 soykİrİmİ ve tehciri ile başlayİp 1920, 1925 ve 1937-38 olaylarİyla devam eden süreçte sanayi ve ticarete öncülük eden Türk-olmayan öğelerin devreden çİkarİlmasİ, büyük ölçekli sürgünlerin neden olduğu nüfus hareketleri, bölge genelinde sosyal, iktisadi ve kültürel gelişmeyi, küçük sanayi ve manüfaktürden fabrikasyona doğru dönüşümün dinamiklerini bloke etti. Bölge pazarİ, 1923-46 arasİnda zor yoluyla TC pazarİna bağlandİ. 1950`lerden bu yana TC pazarİ ve dünya kapitalist sistemine entegre edilen ülkemizde yavaş ve dİşa bağİmlİ da olsa meta üretimi ve kapitalizmin gelişmesi Dersim toplumunun yeni sosyal sİnİflara bölünmesini getirdi. Bir iç-sömürgeye dönüştürülen ülkemizde yaratİlan artİ (değer); yağma, eşitsiz değişim, ticaret tekeli, fiyat kontrolü, para ve vergi politikalarİ gibi yollardan Bati`ya transfer edildi.
38 sonrasİnda uzunca denebilecek bir kesinti yaşansa da halkİmİzİn özgürlük ve eşitlik özlemi yokedilemedi. 1980lerin sonlarİndan beri yaşanmakta olan ulusal uyanİşİmİz sürüyor, sürecektir. Bu bir varolma savaşİdİr. Hedef, ülkemizde demokratik bir özyönetimdir.
Dersim vatandİr
Dersimi unutma yoldaş
Savun nazlİ vatanİ!