Σύμφωνα
με στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα στις αρχές του έτους, από αρχεία της
Βρετανικής κυβέρνησης αποκαλύπτεται το-προ 30κονταετίας σχέδιο-μιας ομάδας
κυβερνήσεων προερχόμενες από αναπτυγμένες χώρες, που σκοπό είχαν την υπονόμευση
των τότε σχεδίων του Ο.Η.Ε. που αφορούσαν τη προστασία του περιβάλλοντος. Ο
λόγος; Απλά, αυτό θα ζημίωνε την οικονομική τους ανάπτυξη…
Πριν από την αποκάλυψη αυτών των στοιχείων οποιαδήποτε νύξη για μυστική εναντίωση των επίσημων κυβερνήσεων στα σχέδια προστασίας του περιβάλλοντος θα παρουσιαζότανε ως τραβηγμένη κατηγορία από την μεριά ακραίων οικολόγων. Κι όμως είναι γεγονός.. Το 1971 μια μυστική ομάδα αναπτυγμένων χωρών, γνωστό ως “Brussels group”, προώθησαν ένα σχέδιο για να περιορίσουν την δραστικότητα της πρώτης συνδιάσκεψης του Ο.Η.Ε. για το περιβάλλον, που είχε διεξαχθεί το 1972 στη Στοκχόλμη και αποτέλεσμα είχε τότε να υιοθετηθεί ένα σχέδιο δράσης προστασίας του περιβάλλοντος, σχηματίζοντας έτσι το Περιβαντολλογικό Πρόγραμμα του Ο.Η.Ε. (U.N.E.P.)
Τα μέλη εκείνης της ανίερης συμμαχίας περιελάμβαναν την Βρετανία, Γερμανία, Ιταλία, Γαλλία, Η.Π.Α., την Ολλανδία και το Βέλγιο. Η πρώτη συνάντηση του γκρουπ έγινε ένα χρόνο πριν την Διάσκεψη της Στοκχόλμης, τον Ιούλιο το 1971. Σύμφωνα με τα αρχεία της συνάντησης η ομάδα θα λειτουργούσε “…ως ένα ανεπίσημο πολιτικό όργανο επιρροής με σκοπό την ικανοποίηση των στόχων που επιδιώκουν να πετύχουν οι ενδιαφερόμενες κυβερνήσεις…”. Το γκρουπ επίσης θα έπρεπε να διατηρηθεί “…ανεπίσημο και εμπιστευτικό..”
Οι στόχοι…
Αν θα ήταν να γραφεί μια προ-ιστορία των λόγων που δημιούργησαν το κίνημα της αντί-παγκοσμιοποίησης οι βασικοί στόχοι της ομάδας των Βρυξελών θα μπορούσαν σίγουρα να μπουν στο πρώτο της κεφάλαιο. Η πιο σημαντική έγνοια του ήταν το ότι οι κανονισμοί για το περιβάλλον που επρόκειτο να θεσπίσει ο Ο.Η.Ε. θα περιόριζε το ελεύθερο εμπόριο, επομένως και την οικονομία των αναπτυγμένων χωρών. Κύρια επιδίωξη τους δε, να ήταν περιορίσουν το κονδύλιο που θα προοριζότανε για το U.N.E.P. Το λυπηρό είναι πως τα έγγραφα, που αποκαλύφθηκαν για τα σχέδια της ομάδας, αναφέρουν πως “…έγινε σημαντική πρόοδο σε αυτό το δύσκολο πρόβλημα…”
Τα αρχεία μίας εκ των πολλών συναντήσεων, στην Γενεύη το Δεκέμβρη το 1971, δίνει ακόμη πιο καθαρά το πώς επιθυμούσαν οι κυβερνήσεις να περιορίσουν την βαρύτητα της συνδιάσκεψης για το περιβάλλον και να μειώσουν τις πιθανότητες δράσης που θα τις επιβάρυνε. Αναφέρεται καθαρά ως στόχος οι διπλωματικοί χειρισμοί κατά την επερχόμενη Διάσκεψη της Στοκχόλμης ώστε “… ν’ αποφευχθεί το να γίνει νίκη των υπό ανάπτυξη χωρών…” κάτι που θα ζημίωνε τις ήδη αναπτυγμένες.
Τα έγγραφα, με τη σειρά τους, που προέρχονταν από κάποιο υπεύθυνο του Βρετανικού Τμήματος Περιβάλλοντος της αναφέρουν τους συγκεκριμένους στόχους που είχε θέση η Βρετανία ήταν “…να αποφευχθεί η δημιουργία ενός νέου και υψηλό οικονομικό κόστος οργανισμού-εννοώντας τον UNEP- παρόλο που η δημιουργία ενός κεντρικού δραστικού μηχανισμού είναι πιθανότατα αναπόφευκτη…” Επίσης η Βρετανική κυβέρνηση ήταν αντίθετη με τη θέσπιση διεθνών στάνταρτ που να ρυθμίζουν την ποιότητα του περιβάλλοντος ή τις εκπομπές καυσαερίων έχοντας το φόβο ότι οποιαδήποτε διεθνή συμφωνία θα την ανάγκαζε σε πολυέξοδη συναρμογή.
Βέβαια, ένας από τους κύριους λόγους γι’ αυτή της τη στάση ήταν η τότε αναμενόμενη χρήση του αεροσκάφους Concorde, με Βρετανό-Γαλλικό σύμφωνο, η οποία είχε ως κύριο εμπόδιο τη ρύπανση στα ανώτερα ατμοσφαιρικά στρώματα καθώς και την ηχορύπανση που το αεροπλάνο προκαλούσε.
Η γνώμη της για μια οικολογικής συνείδησης διεθνής νομοθεσία και δράση διαφαίνεται καθαρά από τα αρχεία της κρυφής συνδιάσκεψης όπου δηλώνεται ότι “…Παγκόσμιες οδηγίες τέτοιου είδους…θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ηθική πίεση για συμβατότητα με φιλοσοφίες αμφίβολης αξίας η οφέλους…”
30 χρόνια μετά
Η δράση αυτής της ομάδας χωρών-αν και δικαιολόγησε την αρχική μονομέρεια και περιορισμένη οπτική του πρώτης Διάσκεψης για το περιβάλλον-τελικά επαναποχώρησε διότι βασικές επιδιώξεις της δεν επιτεύχθηκαν, κι αυτό μάλλον περισσότερο λόγω άλλης φύσης πιέσεων, καθώς και των ίδιων των περιστάσεων, παρά λόγω των ηθικών επιταγών των μελών-κυβερνήσεων.
Το νόημα όλων αυτών των αποκαλύψεων κάνει μάλλον εύκολη και την κατανόηση της αποτυχίας αποφάσεων από διασκέψεις όπως αυτών του Ρίο, του Κιότο και τελευταία του Σύδνεϋ. Συμφωνίες και ασυμφωνίες, αλλαγές πλεύσης και συμπεριφοράς για τη πολιτική που θα ακολουθηθεί σχετικά με το περιβάλλον βρίσκουν ίσως μια λογική έχοντας υπόψη την πρωτινή συμπεριφορά των κυβερνήσεων των αναπτυγμένων χωρών. Αν μη τι άλλο βέβαια αποκαλύψεις σαν αυτή-όπως και τα νεώτερα γεγονότα- καταδείχνουν το στυγνό τρόπο της κρατικής λειτουργίας και την ευαισθησία που τερματίζεται εκεί όπου αρχίζει να ζημιώνεται το κέρδος, ενώ θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν κάθε δράση και πρακτική που να εναντιώνεται στην απάθεια μπροστά στη καταστροφή. Εκείνη που ολοκληρώνεται με κυβερνητικές σφραγίδες.
Και κάτι τελευταίο. Η οικολογία για πολλούς, ίσως για
πάρα πολλούς, δεν σημαίνει τίποτα. Αυτό συμβαίνει μάλλον γιατί προσαρμοζόμαστε
ολοένα και σε περισσότερο στριμωγμένες συνθήκες με αντάλλαγμα τον κομφορμισμό
της αστικής, αδιάφορης ζωής. Μια τρομερή αλλαγή συμβαίνει στον κόσμο. Μπορείς
να το μυρίσεις στον αέρα, να το δεις στη Γη και στο νερό. Χάνουμε, αργά και
συνεχώς. Το νιώθουμε μέρα με τη μέρα. Δυστυχώς τώρα πιο πολύ από ποτέ άλλοτε
απαιτείται δραστηριότητα. Ατομική και συλλογική. Απλά και μόνο, δεν πρόκειται
να υπάρξουν πολλά ακόμη 30 χρόνια μετά