|
Nguyễn Huy Hùng
Chương 3
BẮT ĐẦU CUỘC ĐỔI ĐỜI
Sau khi chiếm được Saigon, Chính phủ Cách mạng Lâm thời miền Nam Việt Nam (hậu thân của Mặt trận Giải phóng miền Nam) ban hành lệnh đổi tên Thành phố Saigon, nguyên Thủ đô của Việt Nam Cộng hoà tại miền Nam Việt Nam, ra Thành phố Hồ Chí Minh. Họ cũng buộc tất cả mọi nhà phải treo cờ Mặt trận Giải phóng miền Nam (nửa xanh nửa đỏ có sao vàng 5 cạnh ở giữa), cờ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà của miền Bắc Xă hội Chủ nghiă (nền đỏ, sao vàng) nơi trước cửa, và trong nhà treo ảnh Hồ Chí Minh. Những nhà thuộc loại Đảng viên Cộng sản, c̣n hănh diện treo thêm cờ Búa Liềm của Đảng Cộng sản Quốc tế. Những nhà người Việt gốc Hoa, ngoài 2 lá cờ của Cộng sản Việt Nam (CSVN), phải treo thêm cờ Trung Cộng. Thật là đầy đủ mầu sắc của Quốc tế Cộng sản, tràn ngập khắp nẻo ngơ ngách đường phố trên đất nước Việt Nam. Đến khoảng cuối tháng 5-1975, Chính phủ Cách mạng Lâm thời miền Nam Việt Nam, ra thông cáo buộc tất cả Quân nhân, Công chức, thành viên Đảng phái Chính trị không Cộng sản phải đi tŕnh diện một lần nữa. Các Sĩ quan QLVNCH th́ tŕnh diện tại đường Trần Hoàng Quân bên Chợ Lớn, nơi gần nhà máy sản xuất Bia và nước ngọt. Họ thu thẻ căn cước và cấp giấy chứng nhận tạm, để dùng cho đến ngày đi học tập cải tạo. Một hôm, nhân đi ngang đường Lê Lai gần chợ Bến Thành, Tôi gặp Hạ sĩ T. nguyên là thư kư trong Ban Trị sự của Nhật báo Tiền Tuyến, đang đứng lớ ngớ trước cửa nhà. Thấy Tôi, anh ấy vồn vă mời vào nhà chơi, để trao đổi tin tức thời sự nóng bỏng về t́nh h́nh hiện tại, đang xẩy ra trong vùng Saigon, Chợ Lớn, Gia Định. Vào đến trong nhà, Tôi giật ḿnh định lui ra. Nhưng anh T. đă nhanh nhẹn ôm ngang lưng Tôi kéo đại vào, và giới thiệu với 3 người Bộ đội Cộng sản, bằng một giọng rất thản nhiên : “-Thưa các anh, đây là chồng Chị Hai của em ở Ngă Tư Bẩy Hiền, nhân hôm nay có dịp đi chợ Bến Thành ghé thăm vợ chồng chúng em. Anh ấy là giáo viên Trung học.” Tôi nhoẻn miệng cười xă giao, gật gật đầu chào mấy người kia xong, th́ anh T. kéo vội Tôi lên lầu tâm sự. Anh T. cho biết, 1 trong 3 người Bộ đội này là người đi tập kết ra Bắc hồi 1954, nay theo đoàn quân CSBV giải phóng trở về Nam. Người đó tên Thọ (không phải Lê đức Thọ), là anh họ bên vợ của anh T. Khu phố gia đ́nh anh T. đang ở, nhà nào cũng phải tiếp nhận 3 Bộ đội Giải phóng cư trú trong nhà ḿnh như vậy, theo chính sách “BA CÙNG” của Chính quyền Phường (cùng ăn, cùng ở, cùng sinh hoạt). Anh T. hỏi thăm khu Tôi ở có vậy không, Tôi lắc đầu. Tiếp theo, anh T. th́ thầm kể câu chuyện tâm sự của ông anh họ Vợ, đi tập kết trở về rất lư thú như sau : “Trong khi học tập chuẩn bị trở về Nam, anh Bộ đội tập kết được Đảng và Nhà nước Cộng sản Bắc Việt rỉ rả tuyên truyền ngày đêm rằng : -Đồng bào miền Nam Việt Nam bị Mỹ Ngụy cấu kết nhau bóc lột rất tàn bạo. -Dân lao động phải ở chui rúc trong những nhà ổ chuột, dựng bằng loại giấy cứng dùng làm thùng chứa hàng hoá do Mỹ thải ra, bên những băi đổ rác cao như núi hôi thối. -Đàn ông, đám trẻ bị bắt đi lính, c̣n đám già ở nhà thất nghiệp. Đàn bà con gái phải đi làm đĩ điếm kiếm tiền giúp gia đ́nh, vô cùng nhục nhă … V́ thế chúng ta phải nhanh chóng tiến hành công cuộc Giải phóng, để cứu Đồng bào ruột thịt Nam Bộ đang sống quằn quại đau khổ. Các đồng chí cần dành dụm tiền, để mang về cứu giúp họ hàng thân quyến khỏi cảnh khổ cực hiện nay.” Anh Bộ đội đă chắt bóp, để dành suốt mấy chục năm trời được 2 ngàn Đồng bạc Cụ Hồ, chắc mẩm rằng khi thân quyến tại miền Nam nhận được món tiền của anh cho, sẽ mừng rỡ tới mức nào. Chắc chắn mọi người cũng sẽ thấy được, công lao bao năm theo Cách mạng của anh thật xứng đáng, và anh sẽ “vô cùng hồ hởi” hănh diện với bà con làng nước. Nhưng không ngờ, khi trở về gặp gia đ́nh th́ Cha Mẹ đă qua đời. Người anh duy nhất cũng đă già, có vợ và 3 con đă lớn, đứa nào cũng đi làm, có xe máy dầu Honda, Suzuki riêng. Gia đ́nh người anh đang ở trong căn nhà riêng 3 tầng lầu với 4 pḥng ngủ, có xe hơi nhỏ như các Đồng chí Bộ trưởng ở Hànội vậy. Nhà ở ngay mặt đường lớn Khu Bàn cờ, Saigon. Hai tầng lầu để ở, c̣n tầng dưới cùng th́ phiá trong làm pḥng khách, pḥng ăn, nhà bếp, phiá trước mở tiệm bách hoá, bán đủ thứ đồ dùng và gia dụng hàng ngày cho đồng bào hàng phố, mua sắm tự do. Không như ngoài miền Bắc Xă hội chủ nghiă, không ai được mở cửa hàng buôn bán riêng. Mọi người tùy theo chức vị công tác, được Nhà Nước cấp “tem phiếu” theo “hộ khẩu”, riêng cho từng “cấp mặt hàng”, đem đến “nhà hàng quốc doanh” mới có mà mua. Nhiều khi chậm chân, không c̣n hàng để mua. Món tiền 2 ngàn Cụ Hồ mà anh ta đem về cứu giúp, không đủ để trang bị một căn pḥng tắm bên mỗi pḥng ngủ. Chung quanh tường cẩn toàn gạch men trắng toát. Bồn tắm, bồn rửa mặt, bồn ngồi đại tiện, toàn bằng sứ tráng men nhập cảng từ nước Ư (Italia). Trước thực tế hiển nhiên, Anh bộ đội đi tập kết về vỡ mộng, tức giận v́ không ngờ bao năm qua đă bị Cộng sản tuyên truyền lừa bịp xảo trá. Bây giờ, tuổi Đảng cũng được cả chục năm rồi, ân hận vô cùng, nhưng phải cam ḷng ngậm đắng nuốt cay một ḿnh, chẳng dám hé môi. Khoảng đầu tháng 6-1975, Chính phủ Cách mạng Lâm thời miền Nam ra lệnh, và các phường khóm thúc đẩy, mọi Quân Cán Chính chế độ cũ phải chuẩn bị đi tŕnh diện tập trung học tập cải tạo một tháng, hạn tŕnh diện quy định trong 3 ngày 13, 14 và 15-6-1975. Nơi tŕnh diện tập trung các Sĩ quan cấp Tướng và Đại tá, không phân biệt Nam Nữ, là khu Đại học xá Minh Mạng ở đường Minh Mạng Chợ Lớn. C̣n các Nam Nữ sĩ quan cấp Trung tá, Thiếu tá, Úy, và nhân viên Hành chánh th́ tập trung tại các nơi khác. Tôi không quan tâm nên không nhớ rơ những nơi nào. Tôi đợi tới ngày sau cùng, tức là 15-6-1975 mới đi tŕnh diện. Suốt đêm hôm trước trằn trọc không ngủ được. Vợ Chồng Con cái dặn ḍ nhau đủ thứ chuyện. Tôi dặn Vợ, nếu có thể t́m được đường dây vượt biên th́ Mẹ Con cứ việc giắt nhau đi, phần Tôi sẽ tự tính lấy sau. Tôi dặn như vậy, v́ Tôi có người con trai lớn du học bên Hoa Kỳ từ năm 1971, vào năm 1975 cậu ấy đă tốt nghiệp Kỹ sư điện tử, đủ khả năng lo cho Mẹ và các Em trên đất Hoa Kỳ. Tôi chia trách nhiệm cho các con lớn nào, phải lo săn sóc em nhỏ nào. Rồi dặn tất cả mọi người hăy nhớ lấy ngày Đoan Ngọ (5 tháng 5 Âm lịch) hàng năm, để làm giỗ cho Tôi nếu sau này Tôi không trở về, hoặc không biết được Tôi đă chết ở đâu vào ngày nào. Sáng sớm 15-6-1975 (ngày Đoan Ngọ), chuẩn bị túi đeo lưng đựng quần áo, chăn mùng, và các vật dụng để ăn uống hàng ngày xong, cả nhà đang ăn sáng, th́ có đoàn cán bộ Phường tới nhà “kiểm tra nhân số Hộ khẩu”. Họ hỏi Tôi đi đâu, Tôi trả lời đi tŕnh diện học tập cải tạo, hôm nay là ngày hạn chót. Lúc đó họ mới biết Tôi là Đại tá Quân lực Việt Nam Cộng hoà (QLVNCH), và ghi hàng chữ Đại tá thật lớn trên tờ Hộ khẩu. Từ ngày quân Cộng sản vào Saigon, gia đ́nh tôi không được trở lại cư trú trong căn cư xá Sĩ quan trong Trại Trần Hưng Đạo. Đồ đạc, áo quần, giấy tờ hộ tịch khai sanh, hôn thú, bằng cấp, h́nh ảnh kỷ niệm của gia đ́nh… đều bị mất hết. Chúng tôi mua vội được căn nhà 3 tầng bán rẻ, của một ông chủ tiệm bán đồ gỗ, tại mặt đường Trương Minh Kư gần ngă tư Huỳnh Quang Tiên. Ông bà già này cần về sống tại vùng xóm đạo Gia Kiệm, v́ có 2 người con gốc Cảnh sát quốc gia và Hải quân, đă di tản trước ngày 30-4-1975. Tôi khai mất sổ gia đ́nh để xin tờ Hộ khẩu mới, và ghi nghề nghiệp là Giáo viên Trung học. Lúc 10 giờ, năm người Con lớn, dùng 3 chiếc xe đạp đưa Tôi lên đường tới Đại học xá Minh Mạng để tŕnh diện. Khi tới B́nh Bông ngă 6 đầu đường Minh Mạng, nơi dựng tượng An Dương Vương đài thánh Tổ Binh chủng Công Binh trong QLVNCH, thấy có toán bộ đội kiểm soát lưu thông, cản không cho người và xe cộ đi vào đường Minh Mạng. Những người tŕnh diện phải đi bộ, vác hành trang vào một ḿnh, trên khoảng đường dài cả mấy trăm mét. Cha Con chúng tôi ôm nhau hôn chia tay, trước sự nḥm ngó thản nhiên của Dân chúng hiếu kỳ, đang đứng xem tại các góc đường quanh B́nh Bông, và những đôi mắt tṛn xoe ngạc nhiên, của mấy người Bộ đội Cộng sản đang làm nhiệm vụ kiểm soát. Đeo túi hành trang lên vai, Tôi thong thả một ḿnh đi giữa ḷng con lộ, có những cây cao đổ bóng mát xuống 2 bên đường. Con đường mà trước đây, Tôi đă từng lái xe đưa 2 người con trai, đến học tại trường Trung học Chu văn An, gần bên Đại học xá. Đường vắng tanh, không một tiếng động cơ xe hơi, xe Lambretta, xe máy dầu làm náo động. Cũng chẳng một bóng người qua lại, chỉ có một ḿnh Tôi cô đơn thầm lặng, vừa đi vừa nghe tiếng gót chân của chính ḿnh, ́nh ịch nặng nề nện trên đường phố. Tôi chợt lo, không biết có ai đi tŕnh diện không hay chỉ có một ḿnh ḿnh thôi. Rồi lại tự nhủ thầm để tự chấn tĩnh ḿnh. Chắc người ta muốn cho Cách mạng thấy thiện chí muốn cải tạo để sớm trở thành Công dân Xă hội chủ nghiă, nên đă sốt sắng đi tŕnh diện sớm hết cả rồi, chỉ c̣n ḿnh là chót thôi. Nếu đúng vậy th́ cũng phiền, ḿnh sẽ bị quan tâm theo dơi, thật nguy hại cho tương lai suốt thời gian học tập. Trong khi đi, thỉnh thoảng Tôi ngừng lại quay mặt về phiá sau, nh́n xem các Con c̣n đứng ở đầu đường dơi theo ḿnh không? Chúng vẫn c̣n đó, Tôi xúc động bật lên khóc một ḿnh không sao cầm nổi. Từ ngày đón chúng vào đời đến nay, có bao giờ nghĩ rằng có thể xẩy ra cảnh ngộ chia ly đau đớn như thế này đâu. Thật tội nghiệp cho mấy đứa trẻ thơ, chúng đâu có tội t́nh ǵ. Tôi tới nơi tŕnh diện lúc 12 giờ trưa. Sau khi làm các thủ tục giấy tờ khai báo lư lịch cá nhân, đóng tiền ăn 1 tháng xong, người ta chỉ Tôi lên lầu kiếm chỗ nào trống th́ nằm vào đó. Lâu quá rồi, Tôi không nhớ số tiền ăn đă phải đóng là bao nhiêu. Trong khi đưa tờ biên nhận tiền cho Tôi, nhân viên nhận tiền thông báo : “-V́ mới đến đóng tiền trễ vào giữa ngày, không có phần ăn buổi tối, phải tự túc.” Tôi gật đầu không nói ǵ và cũng chẳng lo. Vợ tôi cẩn thận biết lo xa, đă chuẩn bị cho nắm cơm, mấy trái trứng luộc với ít muối tiêu, khúc bánh ḿ cặp thịt, và bi đông nước chín, để trong túi đựng quần áo từ trước khi rời nhà ra đi rồi. Lên hết cầu thang, trong lúc đi rảo qua các pḥng t́m chỗ, bất chợt Tôi thấy Tướng Nguyễn Hữu Có, bạn tốt nghiệp cùng Khoá 1 Sĩ quan Trường Vơ bị với Tôi hồi tháng 6 năm 1949, dơ tay vẫy chào. Tôi tiến tới bắt tay chào, và hỏi : -Sao anh không đi, Chị và các cháu có đi được không? Ông ấy lắc đầu, hỏi lại : “-Mới tới à?” Tôi gật đầu rồi quay đi t́m chỗ nằm. Mọi pḥng đều chặt cứng. Cuối cùng Tôi t́m được một chỗ trống, ở căn pḥng gần bên pḥng vệ sinh chung của tầng lầu. Bước chân vào pḥng, Tôi vui mừng yên bụng v́ gặp được vài người quen, c̣n toàn người chưa có dịp gặp bao giờ. Vừa ổn định xong chỗ nằm trên sàn nhà, th́ Thiếu tướng Văn Thành Cao, gốc Lực lượng vơ trang Cao Đài, trước 30-4-1975 làm Tổng cục phó Tổng cục Chiến tranh Chính trị QLVNCH, đến gặp Tôi bắt tay và ghé tai th́ thầm nói nhỏ : “-Chốc nữa nếu có Cán bộ gọi anh “làm việc”, nếu họ hỏi về tôi th́ anh vui ḷng nói rằng, tôi là người rất tốt, mọi người phục vụ tại Tổng cục rất qúy mến tôi. Dân Tổng cục ở đây chỉ có mấy người, chúng ḿnh phải bảo vệ nhau, mấy bạn khác tôi cũng đă dặn như vậy.” Tôi ngạc nhiên không hiểu v́ sao, nhưng cũng gật đầu đồng ư. Tướng Cao cám ơn, rồi lanh lẹ quay trở về pḥng của các ông Tướng, cũng đến tŕnh diện tập trung đi cải tạo. Tôi bước vào pḥng vệ sinh chung để giải quyết tiểu tiện, gặp thêm vài bạn quen khác làm việc tại Saigon lâu năm, trong đó có anh Bùi Dzinh đă giải ngũ. Thời Đệ nhất Cộng ḥa, anh Dzinh đă được Tổng thống Ngô Đ́nh Diệm cử làm Tư lệnh Sư đoàn một thời gian. Anh Dzinh đang mặc quần cụt áo thun, ngồi lom khom lau sàn nhà, thấy Tôi anh nhoẻn miệng cười nói : “-Đây là việc của chung, bây giờ ḿnh phải tự giác xung phong làm lấy chớ đợi ai làm thay cho.” Tôi gật đầu cười tỏ dấu hiệu đồng ư, để phụ họa cho anh ấy đỡ ngượng trước mặt anh em khác, cũng đang đứng xếp hàng chờ đến lượt giải quyết nhu cầu cho nhẹ bầu tâm sự. Khoảng 5 giờ chiều, Tôi bị gọi vào 1 căn pḥng nhỏ để “làm việc”, với 1 cán bộ mặc đồ tác chiến, không biết cấp bậc ǵ, chắc là sĩ quan cao cấp v́ thấy mang bên ḿnh túi da đựng tài liệu. Ông ta hỏi Tôi 3 câu : 1- Có biết hiện giờ Trung tướng Trần văn Trung ở đâu không? (v́ Tôi là Phụ tá Tổng cục trưởng Chiến tranh chính trị QLVNCH). 2- Nhà văn Xuân Vũ (hồi chánh viên) viết truyện dài “Đường đi không đến” trên Nhật báo Tiền Tuyến bây giờ ở đâu? 3- Số tiền 20 triệu kư qũy của Nhật báo Tiền Tuyến bây giờ để đâu? (v́ Tôi là Chủ nhiệm Nhật báo Tiền Tuyến). Câu 1, Tôi trả lời, sáng sớm 30-4-1975 Tôi c̣n gọi điện thoại cho Trung tướng Trung tại văn pḥng, bây giờ th́ Tôi không biết. Câu 2, Tôi cho biết, ông Xuân Vũ hàng tuần đến nộp bản thảo cho Ban Biên tập, để họ tŕnh bầy đưa lên báo in lần, do đó ông ấy và Tôi ít có dịp thấy mặt nhau, nên chẳng biết ông ta ở đâu. C̣n câu thứ 3, là Chủ nhiệm Tôi phải đứng tên vay 20 triệu đồng của ngân hàng Việt Nam thương tín (VNTT), để chuyển vào chương mục của Nhật báo Tiền Tuyến trong Ngân hàng Trung ương, đóng kư qũy phát hành báo theo luật báo chí quy định. Hàng tháng, với tư cách Chủ nhiệm báo đứng tên vay tiền, Tôi phải kư chi phiếu của toà báo trả tiền lời cho ngân hàng VNTT. Trường hợp báo bị đóng cửa, Ngân hàng Trung ương tự động chuyển hoàn số tiền đó cho Ngân hàng VNTT, chớ Tôi không dính líu ǵ cả. Hợp đồng vay tiền của Ngân hàng VNTT quy định như vậy. Ông đi mà hỏi Ngân hàng Trung ương, hoặc Ngân hàng VNTT th́ rơ. Ông ta hỏi thêm câu thứ 4 : “-C̣n tiền mặt lưu giữ điều hành cho tờ báo hàng ngày, lên đến cả trăm ngàn đồng th́ để đâu?” Tôi trả lời, để trong tủ sắt tại văn pḥng Quản lư, và chính Quản lư giữ chià khoá, Tôi không giữ. Ông muốn biết c̣n có bao nhiêu th́ đi t́m Quản lư mà hỏi, Tôi không biết bây giờ ông ta ở đâu. Cuộc hạch hỏi này, cho phép Tôi nhận định rằng họ chỉ cần t́m tiền, chớ thực ra họ chẳng cần t́m Trung tướng Trung, hay nhà văn hồi chánh Xuân Vũ. V́ ngày 30-4-1975, khi họ vào chiếm doanh trại Nha Tâm Lư Chiến và toà báo Tiền Tuyến, chắc chắn họ biết rơ là Tôi đă không tuân lệnh Dương văn Minh buông súng đầu hàng, bỏ toà báo về nhà chớ không đợi bàn giao cho ai cả. Như vậy, họ nghĩ là Tôi đă cướp số tiền của toà báo, t́m đường thoát xuống miền Tây, ra Vũng tầu, hoặc t́m ghe thuyền vượt biển khơi trốn ra khỏi nước. Không ngờ hôm nay lại thấy có tên Tôi trong danh sách những người đến tŕnh diện tập trung, v́ trốn đi không thoát, nên họ đến hạch hỏi để t́m cho ra, cái món tiền chiến lợi phẩm quá lớn đó mà thôi. Khoảng nửa đêm, có lệnh báo động, mọi người phải thu xếp hết hành trang gói ghém gọn gàng lại, rồi xuống sân tập họp nghe lệnh. Người ta đọc tên xếp thành từng Đội đứng riêng ra, rồi lần lượt dẫn ra đường, lùa lên những chiếc xe Molotova có mui vải bạt, bịt kín mít cả chung quanh như để chở hàng hoá. Hơn một tiếng đồng hồ sau, mọi người lên hết các xe mới có lệnh di chuyển. Mỗi xe có 2 Bộ đội Cộng sản cằm súng AK đi theo canh chừng, ngồi ở cuối mỗi xe.
Nửa đêm lệnh gọi “hành quân”
Gập chăn, cuốn chiếu, xuống sân xếp hàng. Nối đuôi nhau đứng hoang mang, Va-li lếch thếch, túi quàng bên vai. Nghe tên gọi bước ra ngoài, Tập trung thành Đội ba mươi mốt người. Dồn lên từng chiếc xe hơi, Bít bùng, ngột ngạt, đứng ngồi chen nhau Lao nhao, bàn tán x́ xào, Đoán xem chuyển đến nơi nào, gần xa? Người sành tin tức ba hoa, Chắc là Phú Quốc, phải ra bến tầu. Xe lăn mỗi lúc một mau, Ḅ lên, lao xuống, thấy đâu mà ṃ. Lắc qua, lắc lại ṿng vo, Lanh quanh đến sáng tờ mờ mới ngưng. Sương mai phủ kín cây rừng, Rào gai xiêu vẹo, tầng tầng b́m leo. Xuống xe, gối mỏi lăn quèo, Lồm ngồm ḅ dậy, tiếp nhau xuống hàng. Quơ quờ t́m kiếm hành trang, Leo qua rào kẽm vào làng tập trung.
Long Giao, Long Khánh, 16-6-1975.
C̣n tiếp... |
