Αλυκή Νάξου –
σενάριο ντοκιμαντέρ [2002]:
0.: Τίτλοι Αρχής
1.: Γενικά - Μυθολογία - Αρχαία Ιστορία - Ενετοκρατία,
Τουρκοκρατία, ως τα μέσα του 20ου αι.
2.: Αιτίες υποβάθμισης του υγρότοπου
3.: Αξίες της αλυκής
4.: Προβλήματα
5.: Προστασία αναβάθμιση οικοανάπτυξη
τ.: Τίτλοι Τέλους
[Με έντονους
χαρακτήρες οι συνεντεύξεις. Σε αγκύλες κείμενο που δεν διαβάζεται
στην αφήγηση αλλά μπαίνει σε super]
Χρόνος |
Κείμενο |
Πλάνο |
Ήχος |
|
Αλυκή Νάξου |
Black |
κομμάτι Ι |
Χρόνος |
Αφήγηση - Συνέντευξη |
Πλάνο |
Ήχος |
|
Την αποξήρανση της αλυκής, ζήτησαν μερικοί κάτοικοι του Αγερσανίου πιστεύοντας, ότι έτσι θα μειωθεί η αλάτωση των εδαφών, και θα αυξηθεί η σοδειά τους. Η αποξήρανση ξεκίνησε ως πολιτική υπόσχεση, που πραγματοποιήθηκε. "Δια του υπ' αριθμ., 43/19.12.57 πρακτικού, του Συμβουλίου
Εγγειοβελτιωτικών έργων, του Υπουργείου Γεωργίας, εγκρίθη,
όπως κατασκευαστούν δια των εν Νάξω μηχανικών μέσω
του στρατού, η περιφερειακή τάφρος της Αλυκής Νάξου ως και η διευθέτηση του
ποταμού Περίτση". Στις αρχές της 10ετίας του '60 δημιουργήθηκε το φράγμα, ανάχωμα μήκους 1000 μ. μεταξύ λιμνοθάλασσας και θάλασσας, που δεν αποξήρανε όμως την λιμνοθάλασσα, αλλά κατέστρεψε το φυσικό ιχθυοτροφείο της. Το 1990, το φράγμα χρησιμοποιήθηκε στη χάραξη του δρόμου προς τις τουριστικές περιοχές του νησιού. Το 2001, μέσα από το φράγμα πέρασε ο αγωγός διοχέτευσης των επεξεργασμένων λυμάτων του Βιολογικού Καθαρισμού, προς το ακρωτήριο της Στελίδας. Σκέψεις είχαν διατυπωθεί και στο Δημοτικό Συμβούλιο Νάξου, για την αξιοποίηση τού, κατά 93%, καθαρού αυτού νερού, για την διατήρηση της στάθμης της λιμνοθάλασσας όλο το χρόνο. |
Κ.31 |
κομμάτι V |
|
|
|
κομμάτι VI |
|
Το 1982-4 άρχισε στο ανατολικό τμήμα της Αλυκής, η κατασκευή του αεροδιαδρόμου του αεροδρομίου του νησιού, μήκους περίπου 1000μ. Με την επιλογή αυτής της θέσης δεν συμφωνούσαν όλοι. Τον Απρίλη του
1980, ο Σύλλογος Αγερσανίου δηλώνει πως, όπως και όλοι οι κάτοικοι του
Αγερσανίου, είναι αντίθετος με την κατασκευή του αεροδρομίου στην
αλυκή, επειδή φοβάται ότι θα απαλλοτριωθούν τα καλύτερα ποτιστικά χωράφια της
περιοχής, και ότι, με τη μεταβολή της φυσικής ροής του νερού των ποταμών, θα
αλμυρίσουν τα πηγάδια της περιοχής. Για την εξασφάλιση της τεράστιας ποσότητας μπαζών, που απαιτούνταν για την κατασκευή του αεροδρομίου, κόπηκε ο αντικρινός στη πόλη, λόφος της Στελίδας. Το Αεροδρόμιο, εγκαινιάσθηκε το 1992. |
Κ.31 |
κομμάτι VI |
|
|
|
κομμάτι VI |
|
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, οι εγκατελλειμένες αυλές των αλυκών, άρχισαν να γίνονται
τόπος ανεξέλεκτης απόθεσης μπαζών και απορριμμάτων,
από τις ταχύτατα αναπτυσσόμενες τουριστικά κοντινές περιοχές. |
Κ.31 |
κομμάτι VI |
|
|
|
κομμάτι VII |
|
|
|
|
Χρόνος |
Αφήγηση - Συνέντευξη |
Πλάνο |
Ήχος |
|
Παρά την υποβάθμιση που έχει υποστεί, η Αλυκή εξακολουθεί να ξεχωρίζει ως ο σημαντικότερος υδροβιότοπος στο Νότιο Αιγαίο, λόγω της μεγάλης ποικιλότητας των οικοτόπων της και της βιολογικής της ποικιλότητας, του μεγάλου ορνιθολογικού, περιβαλλοντικού, αισθητικού και επιστημονικού ενδιαφέροντος που παρουσιάζει. |
|
κομμάτι VII |
|
Όσον αφορά στη βιολογική ποικιλότητα, έχουν ως τώρα εντοπισθεί 74 είδη χλωρίδας, ενώ τα τελευταία 10 χρόνια έχουν καταγραφεί 122 είδη πουλιών, και ακόμα κουνάβια, σκαντζόχοιροι, νεροχελώνες, βάτραχοι, νερόφιδα, κεφαλόπουλα, ασπόνδυλα, κοχύλια, έντομα, και στη νησίδα Παναγιά αγριοκούνελα. Από τα είδη αυτά, 23 σημαντικά, κυρίως ενδημικά, σπάνια ή προστατευόμενα είδη φυτών και ζώων. |
|
κομμάτι VII |
|
Ο υγροβιότοπος συγκεντρώνει τα περισσότερα είδη σπάνιων, απειλούμενων και προστατευόμενων ειδών, συνολικά 61 είδη στον αριθμό, 48 είδη απόλυτα εξαρτώμενων από τον υγρότοπο. Ακόμα όταν η κεντρική και ορεινή Νάξος καλύπτονται από χιόνια, στη λιμνοθάλασσα καταφεύγουν για να τραφούν, και τα αρπακτικά πουλιά, όπως όρνια και γεράκια που κατά καιρούς έχουν περισυλλεγεί εξαντλημένα, από ζωόφιλους και αποσταλεί στο Κέντρο Περίθαλψης και Προστασίας Αγρίων Ζώων και Πουλιών της Πάρου, "Αλκυόνη". |
|
κομμάτι VII |
|
Η αλυκή θεωρείται πολύ σημαντικός υγρότοπος για τα μεταναστευτικά πουλιά, καθώς βρίσκεται σε κύρια μεταναστευτική οδό πουλιών, και αποτελεί έναν από τους κύριους σταθμούς τους, προσφέροντας τροφή και ανάπαυση. Μεταναστευτικός σταθμός από τέλη Φλεβάρη ως
τέλη Μάη για 76 είδη πουλιών, όπως |
|
κομμάτι VII |
|
Μεταναστευτικός σταθμός
για άλλα 40 είδη πτηνών από Ιούλιο ως τέλος Σεπτέμβρη, όπως |
|
κομμάτι VII |
|
Τόπος διαχείμασης υδρόβιων
και παρυδάτιων πουλιών προερχόμενων από την κεντρική και βόρεια Ευρώπη από Νοέμβρη
ως Μάρτη για 23 είδη, όπως |
|
κομμάτι VII |
|
Τόπος φωλιάσματος για 5 είδη,
όπως |
|
κομμάτι VII |
|
Αβαθείς κολπίσκοι με υφάλους, αμμώδεις παραλίες, σταθερές και κινούμενες θίνες με αμμόλοφους ως 3μ. θίνες με κέδρα ή σκίνους, αλίπεδα με αλμυρίθρες, υφάλμυρα έλη με βούρλα, καλαμιώνες, φρύγανα, συνθέτουν μία σπάνια ποικιλότητα οικοτόπων. |
|
κομμάτι VII |
|
(ΔΑΝΑΗ ΜΑΥΡΟΥ δημοσιογράφος Μεσόγειος FM:) "Το καλοκαίρι γινόμαστε εδώ στον σταθμό αποδέκτες πλήθους τηλεφωνημάτων ακροατών, επισκεπτών του νησιού μας, που εκφράζουν, είτε τον θαυμασμό τους προς το φυσικό τοπίο, όπως τις θίνες με τους κέδρους και τους αμμόλοφους και μας ρωτάνε μάλιστα πώς σχηματίστηκαν, είτε εκφράζουν την αγανάκτηση τους για την αλλοίωση του τοπίου, την αισθητική ρύπανση από τουριστικά καταλύματα πάνω στην άμμο, ή σχεδόν πάνω στις λίμνες, για τα τεράστια πάρκιν στα οποία μεταβάλλονται οι αλυκές το καλοκαίρι, για τα αμέτρητα μονοπάτια που ανοίγουν οι τουρίστες πάνω στους αμμόλοφους για να φτάσουν στις παραλίες ποδοπατώντας θάμνους και αγριολούλουδα ή χειρότερα ανεβαίνουν με τα τζιπ ή με μηχανές κρος στις αμμοθίνες, ή κατασκηνώνουν ανεξέλεγχτα για σέρφινγκ στις αμμουδιές, οπότε μιλάμε πλέον για γενοκτονία των εύθραυστων ειδών. Και αναρωτιέμαι: γιατί τελικά καταστρέφουμε αυτά ακριβώς που θαυμάζουμε;". |
K.31 |
κομμάτι VII |
|
|
|
|
Χρόνος |
Αφήγηση - Συνέντευξη |
Πλάνο |
Ήχος |
|
|
Κ34 0:24 - 1:34 |
κομμάτι VΙΙΙ |
|
Ε, και να είναι βέβαια έκθετοι στα μάτια όλου του
κόσμου, ο οποίος έχει συνειδητοποιήσει πια, την αξία της διατήρησης αυτών των
ειδών και την ομορφιά τους. Εγώ έχω να προσθέσω, ότι είμαι στην διάθεση
οποιουδήποτε βρει κάποιο χτυπημένο η άρρωστο πουλί, είτε άγριο, είτε
αρπακτικό είτε περαστικό από τον τόπο μας, να το φέρει εδώ, και σε συνεργασία
με την Αλκυόνη, είναι το Κέντρο Περίθαλψης Άγριων Ζώων και πουλιών που
βρίσκεται στην Πάρο, το στέλνουμε κατευθείαν εκεί, αν χρειαστεί του δίνουμε
τις πρώτες βοήθειες εδώ, το στέλνουμε κατευθείαν εκεί, και πάρα πολλά πουλιά
έχουν σωθεί με αυτή τη διαδικασία. |
Κ34 1:34 - 2:24 |
κομμάτι VΙΙΙ |
|
|
|
κομμάτι VΙΙΙ |
|
|
|
κομμάτι ΙΧ |
Χρόνος |
Αφήγηση - Συνέντευξη |
Πλάνο |
Ήχος |
|
Από το 1996, η τοπική αυτοδιοίκηση σε συνεργασία με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία, συνέταξαν μία μελέτη Περιβαλλοντικής Αξιολόγησης και Διαχείρισης της Αλυκής. Το 1999, η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κυκλάδων, με τη συνεργασία της Αναπτυξιακής Εταιρίας Κυκλάδων, υπέβαλε πρόταση στο ΥΠΕΧΩΔΕ, με τίτλο, "Πρόγραμμα Προστασίας Διαχείρισης του Υγροβιότοπου, Λιμνοθάλασσας Αλυκής Νάξου", πρόταση που εγκρίθηκε από το Υπουργείο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προς χρηματοδότηση από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλοντος, όμως δεν προχώρησε η υλοποίηση της, και τα χρήματα μεταφέρθηκαν για την αποκατάσταση της λίμνης Κάρλα. Η μελέτη προέβλεπε την τοπογράφηση, κτηματογράφηση και οριοθέτηση του υγρότοπου, το ξεμπάζωμα, και την απομάκρυνση των σκουπιδιών, και την περίφραξη της περιοχής. Ακόμα, την ευαισθητοποίηση των κατοίκων και τη δημιουργία οικοτουριστικού κέντρου πληροφόρησης και παρατηρητηρίου πουλιών, την τοποθέτηση πληροφοριακών πινακίδων, την σήμανση μονοπατιών, την έκδοση ενημερωτικού έντυπου υλικού, και τέλος σεμινάρια εκπαίδευσης οικοξεναγών, για την ανάπτυξη του φυσιολατρικού τουρισμού, και του οικοτουρισμού στην περιοχή. |
K.31 |
κομμάτι ΙΧ |
|
Η μελέτη προϋποθέτει βέβαια να μην γίνει επέκταση του
αεροδρομίου, η οποία θα κατέστρεφε ένα ακόμα τμήμα του υγροβιότοπου, αλλά και
να εφαρμοστεί η Ειδική Χωροταξική μελέτη, που θέτει την Αλυκή ως ζώνη
απολύτου προστασίας, ώστε να αποτραπεί η επεκτεινόμενη προς την περιοχή
οικοπεδοποίηση. Το ποιες τάσεις θα επικρατήσουν στην νοοτροπία των τοπικών κοινωνιών, αλλά και στις πολιτικές αποφάσεις, θα είναι καθοριστικές για το μέλλον του υγρότοπου: η αδιαφορία και η άναρχη ανάπτυξη με στόχο την ιδιωτική κερδοσκοπία, ή η ανάπτυξη με βάση τις αρχές της αειφορίας, και η άποψη οτι "το περιβάλλον το έχουμε δανειστεί από τις μελλοντικές γενιές", ο ωχαδελφισμός ή η αφύπνιση και η αισιοδοξία; |
K.31 |
κομμάτι ΙΧ |
|
(Π. ΚΑΡΑΝΙΚΑΣ εκδότης - διευθυντής εφημερίδας Κυκλαδική:) "Στα δυόμισι χρόνια που ήμουν διευθυντής ειδήσεων στην τοπική τηλεόραση ΖΕΥΣ, το ρεπορτάζ εκείνο που προκάλεσε τα περισσότερα τηλεφωνήματα από τους τηλεθεατές, ήταν ένα πεντάλεπτο θέμα με τα μπαζώματα και τα σκουπίδια στις αλυκές. Το ίδιο βράδυ αλλά και την επομένη δεκτήκαμε καταιγισμό τηλεφωνημάτων από έκπληκτους ή αγανακτισμένους πολίτες που είτε ζητούσαν περισσότερες πληροφορίες είτε μας έδιναν συγχαρητήρια που επιτέλους θίχτηκε ένα τόσο σοβαρό θέμα. Ανάμεσα τους ήταν και ο αρμόδιος αντιδήμαρχος Νάξου που πήρε πρωτοβουλία για την αποκατάσταση των αυθαιρεσιών, δυστυχώς όμως το πρόβλημα εξακολουθεί να διογκώνεται. Ένα μήνα αργότερα συναντούσα ακόμα ανθρώπους στο δρόμο, που με ρωτούσαν για το θέμα, και σκεφτόμουν οτι τελικά υπάρχει ευαισθητοποίηση στον κόσμο, αρκεί να γίνει μία αρχή". |
K.31 32:13 - 33:43 |
κομμάτι ΙΧ |
|
Αρχή προς νέα κατεύθυνση για την Αλυκή; Πώς, όταν το Δημοτικό Συμβούλιο παίρνει ομόφωνη απόφαση για την διάνοιξη παράλληλου δρόμου προς τις τουριστικές ζώνες που θα διανοιχτεί επί της δυτικής όχθης και θα καταπιεί αμμόλοφους και κέδρους; Πώς, να περάσουμε από την λιμνοθάλασσα που πληγώναμε, στην λιμνοθάλασσα που εκτιμούμε, σεβόμαστε και διαφυλάττουμε για τις μελλοντικές γενιές; |
|
κομμάτι ΙΧ |
|
|
|
|
Χρόνος |
Κείμενο |
Πλάνο |
Ήχος |
|
Αλυκή Νάξου |
Black |
κομμάτι ΙΧ |
|
βιβλιογραφική έρευνα - κείμενα – αφήγηση |
||
|
έρευνα & εικονοληψία
πεδίου συμπληρωματική εικονοληψία
– εικονοληψία συνεντεύξεων Εύα Χατζάκη |
||
|
ευχαριστούμε τον ιδιοκτήτη του ΖΕΥΣ TV κ. Μιχάλη Μαρούλη για την παραχώρηση του μικροφώνου την κ. Έλενα Δελλαρόκκα και την οικογένεια Ανεβλαβή για την παραχώρηση των παλιών φωτογραφιών |
||
|
copyright 2002 |