EEN EENVOUDIGE OPROEP TOT CHRISTEN-ANARCHISME

Een Engelse collega-onderzoeker op het gebied van het christen-anarchisme sprak enige tijd geleden tegen mij als zijn mening uit dat de enige toekomst voor het christendom in het anarchisme ligt - en omgekeerd. Een stelling die voor mij veel nadenken vergt, omdat de consequentie ervan engagement, nee vereenzelviging met wat ik onderzoek zou zijn. Een schrijver uit een volstrekt onverwachte hoek maakt deze keuze bijna aantrekkelijk. Dave Andrews, schrijver van Christi-Anarchy, komt uit de hoek van de reborn Christians, een griezel als Pat Robertson (Andrews noemt hem ook zo intussen) is zijn oorspronkelijk referentiepunt. Maar zijn bekering-na-zijn-bekering lijkt mij duidelijk, aannemelijk en oprecht - waarmee de ingenieuze naam Christianarchy gered is van een eerdere bezoedeling door een Engelse neonazi. Gelukkig maar, want ik heb inmiddels een website ingericht onder die naam...(deze dus!)

De Australi�r Andrews is geen theoloog of historicus, en zijn requisitoir tegen de zondeval van het Christendom, zoals de remonstrantse theoloog Heering het noemde doet vooral emotioneel aan: bedrog, geweld, moord en doodslag in naam van "de grote liefdesanarchist van Nazareth" (omschrijving door Jan Boezeroen/S.v.d. Berg). Het is niet nieuw, en dat is zijn pleidooi voor het aansluiten bij de anarchistische onderstroom die het christendom van begin af aan heeft gekend ook niet. Hij beklemtoont, zij het terloops, dat het niet nieuw is, maar waarschijnlijk door zijn achtergrond komt hij niet tot afwegingen: weegt ��n Franciscus niet zwaarder dan tienduizenden kruisvaarders? zijn Jacques Ellul of Ivan Illich - laten we hem ook eens noemen! - niet belangrijker voor het gezicht van het christendom dan de massamoordenaar Rios Montt (een reborn Christian, en daarmee een bron voor de diepe teleurstelling van Andrews)? Impliciet kiest Andrews wel. Expliciet kiest hij voor kleinschalig werk in de stijl van de Catholic Worker, in de geest van de naamgever van het christendom, die hij consequent historiseert.

De Christusgeest ziet hij intussen bij alle religies, en hij vindt het christendom als zodanig niet belangrijk - en een christelijk superioriteitsgevoel noemt hij onchristelijk, wat mij juist lijkt. Waar geestverwanten van een eeuw geleden en ook nog later een streep trokken bij de islam en de zogeheten natuurgodsdiensten gaat Andrews verder, ook dit lijkt mij goed. Mijn kniezen over het verhaspelen van niet-Engelse namen, over het historiseren van Jezus en over het s-woord dat in de ondertitel opduikt legt het tenslotte af tegen wat ik Andrews' bevindelijkheid zal noemen. Het christen-anarchisme is een levende realiteit, en het heeft een mogelijk populair manifest opgeleverd. Misschien heeft die Engelse collega ongelijk, maar ik ben in ieder geval blij dat we iets wat leeft blijken te bestuderen.

- Dave Andrews, Christi-Anarchy: discovering a radical spirituality of compassion. Oxford: Lion, UK 6.99.

Terug naar Index