A E NJIHNI KĖTĖ
NJERI?
Ju
ndoshta jeni njė ateist ose njė agnosticist; ose
ndoshta ju i pėrkisni ndonjė sekti fetar (ose feje tė
emėruar) qė ekziston sot nė botė. Ju ndoshta jeni
njė komunist ose njė besimtar i demokracisė dhe
lirisė. Ska rėndėsi ēfarė jeni ju, dhe ska
rėndėsi se cilat janė besimet tuaja ideologjike dhe
politike, dhe se ēfarė zakonesh personale dhe shoqėrore
ju ndodhin.
JU DUHET TA NJIHNI KĖTĖ NJERI !
Me emrin
e Allahut tė
Gjithėmėshirshmit, Mėshirėplotit
Enciklopedia
angleze pohon:
"...
njė shumė detajesh nga burime tė hershme tregojnė
se ai ishte njeri i drejtė dhe i ndershėm, i cili
kish fituar respektin dhe besnikėrinė e tė tjerėve
qė ishin po njerėz tė ndershėm dhe tė drejtė."
(Vol. 12)
BERNARD
SHO tha pėr atė: "Ai duhet tė quhet Shpėtimtari
i Njerėzimit. Besoj se nėse njė njeri si ai do tė
merrte pėrsipėr drejtimin e botės moderne, ai do
tia dilte mbanė nė zgjidhjen e problemeve tė tij
rrugės qė do tė sillte paqen dhe lumturinė e
nevojshme (Islami i vėrtetė, Singapor, vol. 1,
V.8.1976)
Ai
predikoi njė fe, krijoi njė shtet, ndėrtoi njė
komb, shtroi njė kod moral, filloi njė numėr
reformash sociale e politike, vendosi njė shoqėri tė
fuqishme dhe dinamike, qė tė praktikonte dhe
paraqiste mėsimet e tij dhe nė mėnyrė tė plotė
revolucionarizoi botėn e mendimit dhe sjelljes njerėzore
pėr ēdo kohė qė vinte.
"EMRI
I TIJ ĖSHTĖ MUHAMMED"
Paqja
e Zotit qoftė me tė!
I
lindur nė Arabi nė vitin 570, nisi misionin e tij tė
predikimit tė Besimit tė Fesė islame (pėrulje vetėm
ndaj njė Zoti) nė moshėn 40 vjeēare dhe u largua
nga kjo botė kur ishte 63 vjeē.
Gjatė
kėsaj periudhe tė shkurtėr 23 vjeēare tė
pejgamberisė, ai ndryshoi Gadishullin Arab nga
paganizmi dhe idhujtaria nė adhurimin e njė Zoti tė
vetėm, nga grindjet dhe luftėrat fisnore nė
solidarizimin (bashkimin) dhe kohezionin e kombit, nga
dehja dhe shthurja nė mendjekthjelltėsi dhe mėshirė,
nga paligjshmėria dhe anarkia nė njė disiplinė tė
gjallė, nga falimentimi i plotė nė standardet mė tė
larta tė moralit tė shkėlqyer. Historia njerėzore
kurrė ska njohur mė parė njė transformim kaq tė
plotė tė njė populli ose tė njė vendi dhe
mendoni tė gjitha kėto mrekulli tė pabesueshme (pikėrisht
nė dy dhjetėvjeēarė).
Lamartini,
historian i njohur, duke folur pėr mrekullitė thelbėsore
tė madhėshtisė njerėzore thotė:
"Nė
qoftė se madhėshtia e qėllimit, thjeshtėsia e
mendimeve dhe rezultatet befasuese janė tre kriteret
e gjeniut njerėzor, kush do tė mund tė guxonte tė
krahasonte ēdo njeri tė madh nė historinė njerėzore
me Muhammedin? Njerėzit mė tė famshėm krijuan vetėm
armėt, ligjet dhe perandoritė. Ata themeluan, nėse
asgjė mė tepėr, jo mė shumė se materiale tė
fuqishme tė cilat shpesh u thėrrmuan pėrpara syve tė
tyre. Ky njeri zhvendosi (lėvizi) jo vetėm armėt,
legjislacionet perandorake, popujt dhe dinastitė, por
edhe miliona njerėz me 1/3 e atyre nė botėn a
pabanuar dhe mė tepėr se kjo ai ndryshoi altarėt,
perėnditė, fetė, idetė, besimet dhe shpirtrat...
durimi i tij nė fitoren, ambicia e tij e cila ishte
plotėsisht e devotshme pėr njė ide dhe nė njėfarė
mėnyre orvatje pėr njė perandori, lutjet e tij tė
pafundme, bisedimet e tij mistike me Zotin, vdekja e
tij dhe triumfi i tij pas vdekjes, tė gjitha kėto vėrtetojnė
jo pėr njė mashtrim por pėr njė bindje tė fortė,
e cila i dha atij fuqinė pėr tė rivendosur njė
besim. Ky besim ishte dypalėsh, uniteti i Zotit dhe
jomaterializmi i Zotit; treguesi i mėparshėm tregon
se ēfarė ėshtė Zoti, treguesi i mėvonshėm se ēfarė
Zoti nuk ėshtė: pėrmbysės i perėndive false me
shpatė, vendosės ideje me fjalė.
Filozof,
orator, apostull, ligjvėnės, luftėtar, pushtues i
ideve, formulues i dogmave tė arsyeshme, i njė kulti
pa imazhe, themeluesi i 20 perandorive tokėsore dhe i
njė perandorie shpirtėrore, ky ėshtė MUHAMMEDI.
Nė
lidhje me tė gjitha standardet me tė cilat Madhėshtia
njerėzore mund tė matet, mė duhet tju pyes: A
ka ndonjė njeri mė madhėshtor se ai? (Lamartini,
"Historia e Turqisė", Paris, 1854, vol. II,
faqe 276-277).
Bota
ka pasur pjesėn e personaliteteve tė mėdha. Por kjo
ishte njėra anė e figurave qė shquheshin vetėm nė
njė ose dy fusha, nė mendimin njerėzor ose udhėheqje
ushtarake. Jeta dhe mėsimet e kėtyre personaliteteve
tė mėdha tė botės janė fshehur nė mjegullajėn e
kohės. Ka aq shumė spekulime rreth kohės dhe vendit
tė lindjes sė tyre, mėnyrės dhe stilit tė jetės
sė tyre, natyrės dhe detajin e mėsimeve tė tyre
dhe shkallės sė madhėsisė sė suksesit apo dėshtimit
(rėnies) sė tyre, saqė ėshtė e pamundur pėr njerėzimin
tė rindėrtojė nė mėnyrė tė pėrpiktė jetėn
dhe mėsimet (veprat) e kėtyre njerėzve.
Muhammedi
u pėrkrye nė mjaft fusha tė ndryshme tė mendimit
njerėzor dhe u paraqit si njė zjarr i madh nė
historinė njerėzore. Ēdo detaj i jetės sė tij
private dhe deklaratat publike kanė qenė tė
dokumentuara saktėsisht dhe tė ruajtura me besnikėri
pėr ditėt tona. Autenticiteti i tė dhėnave kaq tė
ruajtura ėshtė vėrtetuar jo vetėm nga besnikėt
vijues por edhe nga kritikat e tij tė paramenduara.
Muhammedi
ishte njė mėsues fetar, njė reformator shoqėror,
njė udhėheqės moral, njė kolos administrativ, njė
mik besnik, njė shok i mrekullueshėm, njė burrė i
devotshėm (bashkėshort), njė baba i dashur
gjithēka ishte ai. Asnjė njeri tjetėr nė histori
se kaloi ose su barazua me tė nė ēdo aspekt tė
ndryshėm tė jetės, pasi ishte vetėm qėndresa e
personalitetit tė Muhammedit qė arriti kaq pėrkryerje
tė pabesueshme.
Mahatma
Gandi, duke folur pėr karakterin e Muhammedit, thotė
tek "Young India" (India e Re):
"Do
tė dėshiroja tė njihja nga mė tė mirėt e atyre qė
mbajnė sot pushtet tė padiskutueshėm mbi miliona
zemrash tė njerėzimit... Unė u binda se nuk ishte
shpata ajo qė fitoi njė vend pėr Islamin nė kėto
ditė intriga tė jetės. Ishte thjeshtėsia e plotė
e Tė Dėrguarit, devocioni i fortė i tij pėr miqtė
e vet dhe ithtarėt, guximi i tij, besimi i tij
absolut tek Zoti dhe me misionin e tij. Kjo dhe shpata
mbajtėn ēdo gjė lart pėrpara tyre dhe kapėrcyen
ēdo pengesė.
Kur
unė mbarova vėllimin e 2-tė (tė jetėshkrimit tė
Pejgamberit), mė erdhi keq se pėr mua nuk kishte mė
asgjė pėr tė treguar pėr jetėn e madhe.
Tomas
Karlail tek vepra e tij "Heronjtė dhe tė
admiruarit", u habit mjaft se "si njė njeri
i mbajtur thjesht, mundi tė bashkonte me kujdes fiset
dhe beduinėt endacakė nė njė komb mjaft tė fuqishėm
e tė civilizuar pėr mė se dy dhjetėvjeēarė."
Divėn
Ēend Sharmė shkruan: "Muhammedi ishte
shpirti i mirėsisė dhe ndikimi i tij u ndie dhe kurrė
nuk do tė harrohet nga njerėzit pėrreth tij."
(D.C. Sherma, The prophets of the East", Arlicuto,
1935, fq. 12).
Eduart
Gibėn dhe Simon Oklei duke folur pėr
shfaqjen e Islamit, shkruajnė se: "Unė besoj
tek njė Zot dhe Muhammedi, I Dėrguari i Tij",
ėshtė shfaqja e thjeshtė dhe e pandryshueshme e
Islamit.
Imazhet
intelektuale tė Parisit skanė qenė degraduar nga
ēfarėdo idhull i dukshėm; nderimi i Tė Dėrguarit
kurrė se ka shkelur madhėshtinė e virtyteve njerėzore;
dhe porositė e tij kanė penguar (kontrolluar) mirėnjohjen
e dishepujve tė tij brenda kufijve tė arsyes dhe fesė."
(Historia e Perandorisė Saraēene, Lander 1870, f.
54).
Muhammedi
nuk ishte aspak mė tepėr ose mė pak se njė qenie
njerėzore. Pra, ai ishte njė njeri me njė mision
fisnik, i cili ishte pėr bashkimin e njerėzimit nė
adhurimin e Njė dhe vetėm tė njė Zoti dhe tua mėsonte
atyre rrugėn e jetės sė ndershme e tė drejtė
sipas porosive tė Zotit. Gjithmonė e paraqiste veten
si "njė shėrbyes dhe emisar i Zotit" dhe
me tė vėrtetė, ēdo veprim i tij shpallet i faktuar.
Duke
folur pėr aspektin e barazisė pėrpara Zotit nė
Islam, poetja e famshme indiane, Sarajini Naidu,
thotė: "Ėshtė feja e parė qė predikoi dhe
praktikoi demokracinė, sepse nė xhami kur dėgjohej
thirrja pėr tu lutur dhe adhuruesit
grumbulloheshin, demokracia e Islamit mishėrohej pesė
herė nė ditė, kur fshatarėt dhe mbreti gjunjėzoheshin
pranė-pranė dhe proklamonin: "Vetėm Zoti ėshtė
mė i Madh."
"Kam
qenė e befasuar sa herė e mė tepėr nga ky bashkim
i padukshėm i Islamit qė e bėn njeriun
instinktivisht njė vėlla." (S. Naidu,
"Idealet e Islamit").
Nė
fjalėt e profesor Hurgronje: "Lidhja e
kombeve themeluar nga I Dėrguari i Islamit, vendosi
parimet e unitetit ndėrkombėtar dhe vėllazėrimin
njerėzor me themele kaq universale saqė u tregon
dritėn (qiriun) kombeve tė tjera."
Ai
vazhdon: "Ėshtė e vėrtetė se asnjė komb nė
botė nuk mund tė shfaqė njė krahasim me atė ēfarė
Islami ka bėrė pėrpara realizimit tė idesė sė
Lidhjes sė Kombeve."
Bota
nuk ka hezituar sė ngrituri lart hyjnitė, individėt
qė jeta dhe misioni i tė cilėve ka humbur nėpėr
legjenda.
Ēdo
pėrpjekje e tij ishte pėr qėllimin e vetėm tė
bashkimit tė njerėzimit pėr adhurimin tek njė Zot
i vetėm, vendosur kjo sipas kodit moral. Muhammedi
ose pasuesit e tij, nė ēdo kohė, kurrė skanė
pretenduar se ai ka qenė pasardhėsi i Zotit ose mishėruesi
i Zotit ose njeri hyjnor por pėrherė ka qenė
dhe ėshtė konsideruar edhe sot vetėm si njė emisar
i zgjedhur nga Zoti.
Michael
M. Hart nė veprėn e tij pėr njerėzit e famshėm
qė kontribuan nė dobi dhe ngritjen morale tė njerėzimit,
shkran: "Zgjedhja ime pėr Muhammedin si kryesor
i listės sė personave mė me ndikim nė botė, do tė
habisė ndoshta disa lexues dhe do tė pyetem nga tė
tjerė, por ai ishte i vetmi njeri nė histori qė
ishte nė mėnyrė madhėshtore i suksesshėm njėkohėsisht
nė besimet fetare dhe nivelet shekullore (M.H. Hart,
"100: Lista e personave mė me ndikim nė histori."
New York, 1978, f. 35).
Sot,
pas njė intervali prej 14 shekujsh, jeta dhe mėsimet
e Muhammedit kanė mbijetuar pa humbjet mė tė
vogla, pa ndryshime ose interpohime. Ato afrojnė tė
njėjtėn shpresė tė pavdekshme pėr trajtimin e
mbarė njerėzimit tė sėmurė (qė ishte kur ai
ishte gjallė). Kjo nuk ėshtė njė kėrkesė e
pasuesve tė Muhammedit, por konkluzioni i
pashkėputur theksuar nga njė histori kritike dhe e
paanshme.
Sė
fundi, ju do tė mund tė ndaleni njė ēast sė
menduari pėr qenien njerėzore dhe ti thoni
vetvetes:
"A
munden kėto pohime tė tingėllojnė nė mėnyrė kaq
tė jashtėzakonshme dhe tė jenė tė vėrteta? Dhe
mendoni, nėse ato tė jenė tė vėrteta dhe ju nuk e
njihni MUHAMMEDIN ose nuk keni dėgjuar pėr atė,
a nuk ėshtė koha qė ju ti pėrgjigjeni kėsaj
sfide tė tmerrshme dhe tė bėni pėrpjekje pėr ta
njohur atė?
Nuk
do tju kushtojė asgjė, por duhet tė provoni qė
tė jeni nė fillim tė njė epoke tė re nė jetėn
tuaj.
Ne
ju ftojmė qė tė bėni njė njohje ndaj kėtij
njeriu tė mrekullueshėm, Muhammedit (paqja qoftė
mbi tė), ngjashmėria e tė cilit kurrė ska
ekzistuar dhe nuk do tė jetė nė periudhat e
zhvillimit tė kėsaj bote.