Achternaam: de Vries

Voornaam: Hendrik

Geboren: 17-08-1896

Te: Groningen

Overleden: 18-11-1989

Te: Haren

Pseudoniem(en): Hendrik de Vries heeft de pseudoniem I. de Getijer en Riek van der Zee gebruikt.

Werk:

Poëzie:

• Het gat in Mars en het Milagrat (1917)
• De nacht (1920)
• Vlamrood (1922)
• Lofzangen (1923)
• De schaatsenrijder (1926)
• Silenen (1928)
• Stormfakkels (1932)
• Nergal (verzamelbundel, samengesteld door de Vries, samen met Marsman) (1937)
• Geïmproviseerd bouquet (1937)
• Atlantische balladen (1937)
• Robijnen (1944)
• Slingerpaden (1945)
• Capricho's en rijmcritieken (1946)
• Toovertuin, romancen, sproken en arabesken (1946)
• Guitaarfantasieën (1955)
• Groninger symphonie (1958)
• Keur uit vroegere verzen 1916-1946 (1962)
• Iberia, krans van reisherinneringen (1964)
• Goyescos (1971)
• Cantos extraviados (in 't Spaans) (1971)
• Impulsen (1978)
• Het gat in Mars en het Milagrat: een strijd van de verste toekomst (1984, heruitgave van het in eigen beheer uitgegeven debuut uit 1917)
• Hoor! Zo is nog nooit gezongen! Hoor! (bloemlezing, samengesteld door Willem Wilmink) (1986)
• Verzamelde gedichten (bezorgd door Willem Wilmink) (1993)
• Die droomwereld in te dringen? (niet eerder gepubliceerde gedichten)

Brieven:

• Schepelingen van De Blauwe Schuit - Brieven van Bertus Aafjes, K. Heeroma, M. Nijhoff, S. Vestdijk en Hendrik de Vries aan F.R.A. Henkels, 1940-1946 (bezorgd door Gillis Dorleyn e.a.) (2003)

Vertalingen:

• Spaansche volksliederen (1931)
• Copla's (1935)
• Romantische rhapsodie (vertalingen) (1939)
• Distels en aloës van de Iberische volkspoëzie (1951)
• In 'De muze kent geen Babel, Poëzie uit alle werelddelen in vertaling'(1959) staan door hem vertaalde copla's en gedichten van José de Espronceda, Gustavo Adolfo Becquer, Antonio Machado en Rubén Dario.
• Hendrik de Vries vertaalde werk van E.A. Poe
• Hendrik de Vries vertaalde gedichten van Marcos Ana en Vidal de Nicolas voor 'Agostin Ibarrola, tekeningen uit de gevangenis van Burgos met gedichten van Marcos Ana en Vidal de Nicolas' (1964).
• Celestina

Vertaald:

• D.A. Tamminga vertaalde copla's van Hendrik de Vries in het Fries.

Essays:

• In 1936 herdenkt de Vries Slauerhoff in een essay, waarin hij spreekt over 'onze hartelijke, nooit door het minste verstoorde vriendschap'.
• Vers tegen vers (1949)
• Vers tegen vers, tweede ronde (1951)

Bloemlezingen:

Bloemlezingen:

• Giza Ritschl, Keur uit haar Liefdesverzen (1939)
• Liefdespoëzie (z.j.)
  

'Gebloemleesd'

Poëzie:

• 4 gedichten in: 'De jongeren. Bloemlezing uit het werk der jongere Nederlandsche dichters', samengesteld door Ernst Groenevelt (1919)
• 2 gedichten in: 'P. van Renssen, Nieuwe Nederlandsche lyriek' (1927)
• 1 gedicht: 'Zie mij niet aan' in 'Kent uw dichters. gedichten van 100 dichters' (1932)
• Een bijdrage in 'Groningsche dichters', een schrift van 'De Vrije Bladen' (1934)
• 3 gedichten in 'Novellen en gedichten' (boekenweekgeschenk 1941)
• 7 gedichten in 'Dichters van dezen tijd', door D.A.M. Binnendijk (15e druk, 1946)
• 2 gedichten in 'Omnibus voor de jeugd', samengesteld door Annie Winkler-Prins (1949)
• 2 gedichten in 'Religieuze poëzie. Een keuze uit de Nederlandse religieuze lyriek van 1880 tot 1950', samengesteld door Dirk Coster en Anton Deering (1949)
• 4 gedichten in 'Nieuwe griffels schone leien', samengesteld door Paul Rodenko (1954)
• 1 gedicht: 'De mythe der twintigste eeuw' in 'Voor de bijl', samengesteld door A. Marja (1955)
• 1 gedicht: 'Onder de boomen' in 'Poëtisch akkoord. Honderd gedichten uit tien jaar Noord- en Zuid-Nederlandse literatuur', samenstelling: Pierre H. Dubois, Hubert van Herreweghen, Maurice Roelants en Garmt Stuiveling (1956)
• 5 gedichten in: 'Met twee maten, de kern van vijftig jaar nederlandse poëzie geïsoleerd en experimenteel gesplitst' samengesteld door Paul Rodenko (1956)
• 1 gedicht: 'Tovertuin' in 'De Muze vertelt', bijeengebracht door J.C. Brandt Corstius en Han G. Hoekstra (1958)
• 1 gedicht: 'De muziek, schone furie, heeft mij verkoren' in 'Muziek en poëzie', bijeengebracht door Johan de Molenaar (1959)
• 1 gedicht: ''t Was nacht en de maan scheen helder' in 'Het kind' (serie: Beeldende poëzie), bijeengebracht door Adriaan Morriën (1959)
• 9 gedichten plus 24 copla's in 'Nederlandse schrijvers en schrijfsters II', L. Leopold (17e druk, 1961)
• 3 gedichten in 'Balladen en Refereinen', bijeenverzameld door C. Buddingh' (z.j.)
• 5 gedichten in 'Liefdespoëzie', bijeengebracht door Hendrik de Vries (z.j.)
• 1 gedicht: 'Zolang ik leef...' in 'Mens en dier. Een bundel verhalen en gedichten' (1964)
• 1 gedicht: 'Vervallen woning' in 'Een nieuwe bundel verzen', verzameld door Dr. G. Kazemier (13e druk, 1967)
• 1 gedicht: 'Het kleine meisje' in 'Een moederhart, een gouden hart. Dichters over hun moeder', verzameld door Gerrit Komrij (1973)
• 2 gedichten in 'Vluchtig omzien. Een halve eeuw nederlandstalige letterkunde', samengesteld door C.J.E. Dinaux (1975)
• 1 gedicht: 'Romancen XVIII' in: 'Het grote Nederlandse verhalenboek. Een bundel van de opmerkelijkste verhalen, gedichten en prenten uit de laatste 50 jaar' (red. Hella S. Haasse, Ad Petersen, Koos Postema en Willem van Toorn) (VARA, 1977)
• 1 gedicht: 'Ziek en moe naar mijn bedje gebracht' in 'Groot verzenboek voor al wie jong van hart is', samengesteld door Karel Jonckheere (1978)
• 7 gedichten in 'De spiegel van de Nederlandse poëzie', samengesteld door Hans Warren (1979)
• 3 gedichten in: 'Het kind', door Willem Wilmink en Fetze Pijlman (1979)
• 10 gedichten in 'De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw in 1000 en enige gedichten, samengesteld door Gerrit Komrij (1980)
• 3 gedichten in 'Is dit genoeg: een stuk of wat gedichten (2 delen), samengesteld door C. Buddingh' en Eddy van Vliet (1982)
• 4 gedichten in 'Nou hoor je het eens van een ander', samengesteld door Kees Fens (1982)
• 1 gedicht: 'Op Jan H. Eekhout' in 'Ik wou dat ik twee hondjes was', samengesteld door Vic van de Reijt (1982)
• 2 gedichten in 'Het land der letteren', samengesteld door Adriaan van Dis en Tilly Hermans (1982)
• 1 gedicht: 'Koorts' in 'Gelezen worden ze ontelbre malen. De bekendste gedichten uit de Nederlandse literatuur', samengesteld door Robert-Henk Zuidinga (1986)
• 2 gedichten in Grote poëziebloemlezing 'Mij liet je leven', samenstelling Aldert Walrecht (1987)
• 11 gedichten in 'Hier ligt Poot Hij is dood', samengesteld door Robert-Henk Zuidinga (1990)
• 6 gedichten in 'Als je goed om je heen kijkt zie je dat alles gekleurd is', samengesteld door Tine van Buul en Bianca Stigter (1991)
• Enkele gedichten in 'Wilminks keus I', samengesteld door Willem Wilmink (1992)
• 1 gedicht:'Spanje, gevloekt en aanbiddelijk' in 'Europa 1992', Bulkboek 204 (1992)
• 7 gedichten in 'Ik heb de liefde lief. De mooiste liefdesgedichten uit de Nederlandse en Vlaamse poëzie', samengesteld door Willem Wilmink (1993)
• 2 gedichten in 'Domweg gelukkig in de Dapperstraat', samengesteld door C.J. Aarts en M.C. van Etten (1994)
• 2 gedichten in 'Dichten over dichten. Bloemlezing uit de Nederlandse poëzie van de 19de & 20ste eeuw, samengesteld door Atte Jongstra en Arjan Peters (1994)
• 12 gedichten in: 'Paukeslagen. Gedichten uit het expressionisme', Bulkboek 221 (1994/1995)
• 2 gedichten in: 'En al mijn levensdagen stonden in uw boek. Gedichten naar de Bijbel uit de twintigste eeuw', samengesteld door Huub Oosterhuis (1995)
• 3 gedichten in 'Met gekleurde billen zou het gelukkiger leven zijn', 250 onvergetelijke gedichten met zorg verzameld door Jan van Coillie (1996)
• 1 gedicht: 'Het rusthuis' in 'Groot verzenboek. Vijfhonderd gedichten over leven, liefde en dood. Een thematische bloemlezing uit de Nederlandstalige poëzie van de twintigste eeuw', samengesteld door Jozef Deleu (1999)
• 2 gedichten in: 'Familie duurt een mensenleven lang. De honderd mooiste Nederlandse gedichten over vaders, moeders, dochters en zonen', samengesteld door Menno Wigman (1999)
• 7 gedichten in 'Van Alphen tot Zonderland'. De Nederlandse kinderpoëzie verzameld door Anne de Vries' (2000)
• 2 gedichten in 'De light scheurkalender 2002', samengesteld door Vic van de Reijt en Kick van der Veer (2001)
• 2 gedichten in 'De light scheurkalender 2003', samenstelling Jaap Bakker & Ivo de Wijs (2002)

Proza:

• 42 citaten in 'Spectrum citatenboek', samengesteld door C. Buddingh' (1967)
• 1 essay: 'Staring, Bilderdijk en de 'versberijding'' in 'Kritisch Akkoord 1969' (Eugène van Itterbeek, Bernard Kemp, Alfred Kossmann en Lambert Tegenbosch) (1969)
• 2 citaten in 'Kosmos groot citatenboek' (1986)
• 1 citaat in 'Prisma van de citaten' (1994)

Tijdschriften:

• In 1935 nam De Vries met o.a. Eekhout en Nuver de redactie over van 'Het venster'. Dit blad werd na een jaar opgeheven.
• In 1944 publiceerde De Vries gedichten in 'Podium' onder het pseudoniem I. de Getijer.
• Hendrik de Vries was medewerker van de tijdschriften 'Het Getij', 'Litterair paspoort' en 'De Vrije Bladen'.
• Hij was recensent en stimulator van poëzie in o.a. 'Vrij Nederland'.
• Hendrik de Vries publiceerde in 'Maatstaf', 'Tirade'.

Diversen:

• A. Marja e.a., 'Hendrik de Vries vijftig jaar' (1946)
• 'Kritiek als credo' (1980), Kritieken, essays en polemieken over poëzie, keuze en toelichting: J. van der Vegt.
• Een bijdrage over Hendrik de Vries in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Jan van der Vegt (mei 1990)
• Het gedicht 'Ik ben de kleine zigeunerprinses' van Hendrik de Vries werd op de CD 'Denkend aan de Dapperstraat', uitgegeven t.g.v. de boekenweek1994, gezongen door Jenny Arean.
• 'In droomcadans bedwongen', samengesteld door Bart Slijper (1999), Opstellen over waarde en betekenis van het werk van Hendrik de Vries door o.a. P.H. Dubois en Willem Wilmink.
• In Leiden is, in het kader van het project 'Muurgedichten' het gedicht 'Een schatrijke tuin' van Hendrik de Vries te lezen op een muur aan Aloëlaan 41.

Literaire prijzen:

• Hendrik de Vries-prijs 1946
• Lucy B. en C.W. van der Hoogt-prijs 1948 voor 'Toovertuin'.
• Bijzondere prijs van de Jan Campert-stichting 1951 voor zijn essayistisch werk over poëzie.
• Extra prijs van de Jan Campert-stichting 1956 t.g.v. zijn zestigste verjaardag.
• Culturele prijs van de provincie Groningen 1959 voor zijn gehele oeuvre.
• Constantijn Huygens-prijs 1962 voor zijn gehele oeuvre.
• P.C. Hooft-prijs 1973 voor poëzie voor zijn gehele oeuvre. (uitgereikt in 1976)

Hendrik de Vries was lid van de jury voor de Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam 1948.

De Hendrik de Vries-prijs werd in 1946 ingesteld door de gemeente Groningen, t.g.v. de vijftigste verjaardag van Hendrik de Vries en t/m 1970 (tweejaarlijks) uitgereikt aan een vertegenwoordiger van 'het Groninger kunstleven op letterkundig gebied'. De prijs is in 1973 opgeheven.

Opmerkingen:

• Hendrik de Vries was de zoon van de taalkundige en dialectoloog, leraar aan het gymnasium, Wobbe de Vries (1863-1942).
• Hendrik de Vries werd geboren in Groningen, Rabenhauptstraat 22a. Hendrik was de tweede van drie zoons.
• Hendrik de Vries heeft de middelbare school in de tweede klas 'verlaten'.
• Hij werkte van 1918 tot 1947 als schrijver op het Groningse gemeente-archief.
• Hendrik de vries woonde bij zijn ouders tot hun dood, daarna trouwde hij (1947) en verhuisde naar Haren (Groningen). Vanaf dat moment wijdt hij zich geheel aan de literatuur en het tekenen en schilderen.
• Hendrik de Vries was dichter, criticus, schilder en beeldend kunstenaar.
• Hendrik de Vries was van1929 tot 1972 lid van de Groninger kunstenaarsgroep 'De Ploeg'.
• Het debuut van Hendrik de Vries 'Het gat in Mars en het Milagrat' werd in 1917 in eigen beheer uitgegeven.
• De bundels 'Vers tegen vers' bevatten kritische beschouwingen over vorm en inhoud van het gedicht.
• Van1924 tot 1936 reisde hij jaarlijks naar Spanje. Maar één jaar sloeg hij deze reis over. De bundels 'Spaansche volksliederen' en 'Copla's' maakte hij naar aanleiding van deze reizen door Spanje. In totaal vertaalde hij zo'n duizend copla's. Hij beheerste het Spaans zo goed, dat hij er een dichtbundel in publiceerde: 'Cantos extraviados'.
• In zijn poëzie zijn angst voor de dood en ondergangsvisioenen verstrengeld in een complex van psychologische en parapsychologische symbolen. Vaak is deze poëzie moeilijk te doorgronden (net als deze zin). Zijn tekeningen sluiten hier goed bij aan.
• Zijn poëzie slaat vaak terug op zijn kindertijd.
• Hendrik de Vries overleed in het Ersamusheem in Haren. Hij was hier een jaar daarvoor opgenomen in verband met zijn slechte lichamelijke conditie.
• Hendrik de Vries werd op 23-11-1989 gecremeerd in Crematorium Groningen. Zijn as werd verstrooid.
• Willem Wilmink is een bewonderaar van Hendrik de Vries. Wilmink stelde de bundel 'Hoor! Zo is nog nooit gezongen! Hoor!' met werk van De Vries samen. Ook schreef Wilmink een boek en enkele artikelen over Hendrik de Vries en bezorgde hij de Verzamelde gedichten.

Anderen over Hendrik de Vries:

• Hij luistert met ongeveinsde aandacht naar uw woorden en maakt dan plotseling een opmerking, waaruit blijkt dat hij voortdurend met zijn eigen problemen bezig is geweest. Hij kan met diepe droefenis verhalen over het leed door de burgeroorlog over zijn geliefde Spanje gebracht, en in één adem erop laten volgen dat de vertaling van Goethe's "Erlkönig", waarmee hij al enige weken heeft rondgelopen, in de zoveelste regel een wijziging onderging, omdat dat de klankwaarde beter met het origineel zou overeenstemmen. (A. Marja, Literair dagboek 1939, Kentering 6, september 1965, blz. 4)
• Hendrik de Vries: een rhetoricus uit het souterrain vol zwammen waar de poëzie ziekelijk ontplooit, een berijmer van gruwelsprookjes. (Hans Warren, Geheim dagboek 1952-1953, blz. 162, 29-07-1953)
• 'Mijn gedicht'n en veraling'n uit het Spaans koom'n alleen maar tot hun recht als ze met 'n Gronings accent word'n voorgedraag'n,' verklaarde deze dichter eens in koele bloede. (Ab Visser in: Jeroen Brouwers, Zachtjes knetteren de letteren, blz. 105)
• Voorgesteld aan de jonge, nog onbekende Theun de Vries, snauwde Slauerhoff: 'De Vries, De Vries, als je De Vries bent, kun je alleen maar Hendrik heten.' (Clara Eggink in: Jeroen Brouwers, Zachtjes knetteren de letteren, blz. 182)
• De betekenis van de poëzie van deze dichter ligt in haar bezwerende kracht: zijn woorden zijn minder begrippen dan symbolen. Zijn verzen zijn voortdurend in conflict met de "logica" en wezenlijk irrationeel; dat is bij poëzie altijd zo, maar nergens zo absoluut en consequent als bij De Vries. (P.H. Dubois, hedendaagse nederlandse kunst, letterkunde, blz. 32)
• Hij heeft de mooiste want ook stugste vertalingen gemaakt van copla's. Hij nam Spanje zeer ernstig, van de trots tot de mystiek. (Kees Fens, Doorluchtig glas. Vijftig jaar P.C. Hooft-prijs, blz. 56)
• In heel veel gedichten van Hendrik de Vries gebeurt heel veel, maar wat er is gebeurd, zullen wij nooit weten. We zijn al wakker als we gaan lezen. En we zijn niet kind genoeg meer om een gebeuren op zich te aanvaarden. (Kees Fens, Doorluchtig glas. Vijftig jaar P.C. Hooft-prijs, blz. 56)

Mijn favoriete citaat:

Naar een overzicht van citaten van Hendrik de Vries

Links:

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Hendrik de Vries
• Tjade Witmaar - Stiekem heulen met een oude vijand
• Groninger dichters: Hendrik de Vries
• Ploegexpositie - Hendrik de Vries

Bronnen o.a.:

• P. van Renssen, Nieuwe Nederlandsche lyriek (1927)
• P.H. Dubois, hedendaagse nederlandse kunst, letterkunde (1956)
• Lexicon van de moderne Nederlandse Literatuur (1978)
• Querido's letterkundige reisgids van Nederland (1983)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Hoor! Zo is nog nooit gezongen! Hoor! (1986)
• Keesing Historisch Archief (21/28-12-1989)
• Prisma van de pseudoniemen (1992)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Kees Fens, Doorluchtig glas. Vijftig jaar P.C. Hooft-prijs (1997)
• Encarta '98 (1997)
• Hans Heesen e.a., Waar ligt Poot (1997)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)