Achternaam: Voeten

Voornaam: Bert

Doopnamen: Lambertus Hendrikus

Geboren: 06-07-1918

Te: Breda

Overleden: 26-12-1992

Te: Amsterdam

Pseudoniem(en): Bert Voeten gebruikte de pseudoniemen B. van Beenen, Hans van den Bosch en Leo H. van der Mark.

Werk:

Poëzie:

• Babylon herhaald (illegale uitgave) (1944)
• Sonnetten voor Solaria (1945)
• Amsterdamse kwatrijnen (1945)
• De blinde passagier (1946)
• Odysseus' terugkeer (1946)
• Twee werelden (1947)
• Suite in december (1948)
• De ammonshoorn (1949)
• Met het oog op morgen (1953)
• Kind van Breda (1955)
• Kwintet voor een stad (1956)
• De zon op mijn hand (1956)
• Menselijkerwijs (1958)
• De tijd te lijf en andere gedichten (1961)
• Tegenvoeters (met Marga Minco) (1961)
• Er gebeuren geen wonderen (keuze uit eigen werk) (1963)
• Kerstnacht (1964)
• Een bord bekijken (1966)
• Het een wel, het ander niet (1988)
• Nieuwe gedichten (1988)
• Bert Voeten Gedichten 1950-1980 (bloemlezing) (1988)
• Gedichten 1938-1992 (2001)

Dagboeken:

• Doortocht (1946)

Brieven:

• 'Brief aan Bert Bakker' in 'Literair akkoord 14' samengesteld door Christine D'Haen, Wim Hazeu, Hubert van Herreweghen, Willem G. van Maanen (1971)
• 1 brief van Bert Voeten aan Bert Bakker sr. (08-05-1961) in 'Briefgeheim', samengesteld door René van Stipriaan (1993)
• Neem je bed op en wandel (brieven aan Bert Bakker sr.) (1994)

Essays:

• Weggeboekt, Het gaat niet goed met het boek, met de lezer, met de uitgever, met de schrijver (met J. Bernlef) (1970)

Vertalingen:

Bert Voeten maakte diverse toneelvertalingen, o.a. van Shakespeare, Kalidasa, Molière, Goldsmith, Eugène Scribe, Shaw, Masefield, Thornton Wilder, Morgan, Ervine, Christopher Fry, Kopit, Arthur Miller,

• De roep van de karavanen, bloemlezing uit het werk van Muhammad Iqbal, dichter van Pakistan (met L. Metzemaekers) (1955)
• Christopher Fry, Droom der gevangenen. Een spel. (1957)
• Bert Voeten vertaalde poëzie van diverse dichters. In 'De muze kent geen Babel, Poëzie uit alle werelddelen in vertaling'(1959) staan door hem vertaalde gedichten van Hugo von Hofmannsthal, T.S. Elliot, Stephen Spender, Dylan Thomas, Sidney Keyes, Kenneth Patchen, David Rokeah, Muhammed Iqbal
• Christoper Fry, Het donker is licht genoeg. Een winterspel. (1959)
• William Shakespeare, Hamlet. Prins van Denemarken. Tragedie in vijf bedrijven(1959)
• William Shakespeare, De koopman van Venetië. Toneelspel in vijf bedrijven (1959)
• William Shakespeare, Troilus en Cressida. Toneelspel in vijf bedrijven (1959)
• William Shaklespeare, De getemde feeks (1962)
• Christopher Fry, Venus bespied. Een blijspel (1962)
• Arthur L. Kopit, Oh pa, arme pa, jij hangt in de kast van ma en het huilen staat me na. Een pseudo-klassieke tragifarce in een bastaard Franse traditie (1963)
• Arthur Miller, Na de zondeval. Toneelspel in twee bedrijven (1964)
• William Shakespeare, Hendrik IV. Eerste deel. Historiespel in vijf bedrijven(2e druk, 1966)
• Tom Stoppard, Rosencrantz en Guildenstern zijn dood. Toneelspel in drie bedrijven (1968)

Bloemlezingen:

• In memoriam M. Nijhoff (Redactie, met Emmy Lokhorst) (1953)
• Erts (1955)
• De muze en het meisje (met Ad den Besten) (jeugduitgave boekenweek 1957)
• Nederlandse poëzie van de 20ste eeuw. van Holst tot Heden (met C.J. Kelk) (z.j.)
• De vrijheid smaakt naar pijn (verzetspoëzie) (1970)

'Gebloemleesd'

Poëzie:

• 2 gedichten in 'Dichters van dezen tijd', door D.A.M. Binnendijk (15e druk, 1946)
• 8 gedichten in 'Stroomgebied. Eem bloemlezing uit de poëzie van de na-oorlogse dichtersgeneratie', samengesteld door Ad den Besten (1953)
• 1 gedicht: 'Langs het spoor met de elge treinen' in 'Poëtisch akkoord. Honderd gedichten uit tien jaar Noord- en Zuid-Nederlandse literatuur', samenstelling: Pierre H. Dubois, Hubert van Herreweghen, Maurice Roelants en Garmt Stuiveling (1956)
• 1 gedicht: 'Zeegebied' in 'De muze zwerft door Nederland' bijeengebracht door Ed. Hoornik (1956)
• 1 gedicht: 'Zomermiddag aan de Amstel' in 'Amsterdam' (serie: Beeldende poëzie), bijeengebracht door Adriaan Morriën (1959)
• 1 gedicht: 'Marine' in 'Het kind' (serie: Beeldende poëzie), bijeengebracht door Adriaan Morriën (1959)
• 1 gedicht: 'Eenmaal' in 'Literair akkoord 5', bijeengebracht door C. Bittremieux, Bert Decorte, Ed. Hoornik en Sybren Polet (1961)
• 1 gedicht: 'Een hele klim' in 'Om een bokaal vol wijn. Een bundel met 24 verzen van eigentijdse dichters, uitgegeven bij het 125e wijnjaar van Robbers & Van den Hoogen (1967)
• 1 gedicht: 'In memoriam matris' in 'Groot verzenboek voor al wie jong van hart is', samengesteld door Karel Jonckheere (1978)
• 3 gedichten in 'De spiegel van de Nederlandse poëzie', samengesteld door Hans Warren (1979)
• 1 gedicht: 'De trein' in: 'Uitverkoren. Verhalen en gedichten over vervolgde mensen', gekozen voor de jeugd door Beccy de Vries (1979)
• 3 gedichten in 'De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw in 1000 en enige gedichten, samengesteld door Gerrit Komrij (1980)
• 2 gedichten in 'Is dit genoeg: een stuk of wat gedichten (2 delen), samengesteld door C. Buddingh' en Eddy van Vliet (1982)
• 2 gedichten in 'Het land der letteren', samengesteld door Adriaan van Dis en Tilly Hermans (1982)
• 1 gedicht: 'Marine' in 'Dichterbij. Gedichten voor 12+', samengesteld door Jan Heerze (1986)
• 1 gedicht: 'Het meisje dat in de lege' in Grote poëziebloemlezing 'Mij liet je leven', samenstelling Aldert Walrecht (1987)
• 1 gedicht: 'In memoriam matris' in 'Ons poëtisch Dichtersland. Nederlandse dichters kiezen hun eigen voorkeursgedicht', redactie Ernst van Altena en Jan Veldhuizen (1988)
• 1 gedicht: 'De trein' in: 'Die dag in mei vergeet ik niet. De mooiste Nederlandse bevrijdingspoëzie', gekozen door Hans Warren (1995)
• 1 gedicht: 'Midden' in 'Groot verzenboek. Vijfhonderd gedichten over leven, liefde en dood. Een thematische bloemlezing uit de Nederlandstalige poëzie van de twintigste eeuw', samengesteld door Jozef Deleu (1999)
• 1 gedicht: 'Driewieler' in 'Het lichte gedicht. De grappigste en gekste gedichten van Nederland en Vlaanderen' (2002)

Proza:

• 1 verhaal: 'Nachten met wagewijs' in 'Pierement, samengesteld door Han G. Hoekstra (1953)
• 2 fragmenten in 'En af en toe een salvo' (dagboekfragmenten), samengesteld door Michel van der Plas (1978)
• 1 bijdrage: 'Kleine anarchie' in 'Aan het werk' Opgedragen aan Geert Lubberhuizen bij zijn afscheid als directeur van De Bezige Bij' (1981).

Tijdschriften:

• Voor de Tweede Wereldoorlog werkte Bert Voeten als journalist bij het 'Dagblad voor Noord-Brabant.
• Bert Voeten was redactielid van 'Het Woord', hij verzorgde o.a. boekbesprekingen en schreef bijv. het artikel 'Het lyrisch reveil in de moderne Engelse poëzie'.
• Bert Voeten werkte mee aan (het fascistische) 'Aristo'.
• Bert Voeten was redactielid van 'Proloog', 'Ad Interim' en 'De Gids'.
• Bert Voeten publiceerde in 'De Tweede Ronde', 'Mandril' en 'Barbarber' (o.a. ready-mades onder het pseudoniem Leo H. van der Mark).

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• In de serie 'Stemmen van schrijvers' verscheen bij Querido een 45-toerenplaat, waarop Bert Voeten uit eigen werk voorlas. Aan de andere kant stond Marga Minco.
• Een bijdrage over Bert Voeten in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Siem Bakker (mei 1991/augustus 2002)
• De gedichten 'Door de open vensters' en 'In memoriam matris' van Bert Voeten werden op de CD 'Dichterbij' (1994 - n.a.v. 8 radioportretten van dichters voor het programma 'De schatkamer' van RVU) gezongen door Henk Hofstede.

Literaire prijzen:

• Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs 1946 voor 'Doortocht'.
• Jan Campert-prijs 1951 voor 'Met het oog op morgen'.
• Martinus Nijhoff-prijs 1959 voor zijn vertalingen uit het Frans en het Engels, maar vooral voor zijn vertalingen van Engelse toneelstukken.

Bert Voeten was lid van de jury voor de volgende prijzen:

• Reina Prinsen Geerligs-prijs 1949, 1950
• Gids-prijs 1955
• Anne Frank-prijs 1958
• Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam 1960, 1963
• Martinus Nijhoff-prijs 1960, 1961, 1962, 1963, 1964, 1965, 1966, 1967, 1968, 1969, 1970, 1971, 1972, 1973, 1974, 1975 ,1976, 1977, 1978
• Burgemeester van Grunsven-prijs 1970

Opmerkingen:

• Het enige prozawerk van Bert Voeten is 'Doortocht' (1946), een oorlogsdagboek.
• Bert Voeten is getrouwd geweest met de schrijfster Marga Minco. Zij kenden elkaar uit hun journalistentijd (1938-1940) bij concurrerende dagbladen. Omdat Bert Voeten niet joods was, mocht hij Marga Minco van haar ouders niet meer ontmoeten. Zij stuurden Marga in het begin van de oorlog naar een tante in Assen, in de hoop dat zij Bert Voeten zou vergeten.
• Ze hebben elkaar weer ontmoet in 1944 op een onderduikadres in Heemstede.
• In de hongerwinter (december 1944) werd hun dochter Bettie geboren. Ze trouwden in 1945.
• In 1956 werd hun tweede dochter - Jessica - geboren.
• Zij woonden in Amsterdam aan de Kloveniersburgwal, later bij het Oosterpark.
• Bert Voeten is in zijn poëzie heel origineel in zijn beeldvorming.
• Adriaan Venema viel o.a. in 'Het dagboek. Een roman over '40-'45' (1990) Bert Voeten hard aan op het waarheidsgehalte van zijn Dagboek 'Doortocht' én op zijn houding Tijdens de Tweede Wereldoorlog. Voeten gaf toe correspondent voor de Kultuurkamer te zijn geweest. Ook heeft hij meegewerkt aan het fascistische tijdschrift 'Aristo'. Vlak na de oorlog hadden ook o.a. W.F. Hermans en Hans van Straten al twijfel uitgesproken over het waarheidsgehalte van 'Doortocht'.
• Bert Voeten overleed plotseling, nadat hij niet lekker was geworden tijdens een wandeling.
• Bert Voeten werd op 30-11-1992 in kleine kring begraven op Begraafplaats Zorgvlied (graf N-III-1821). Op zijn grafsteen staat: 'Geloof in een onherroeplijk leven en leef het zo'.

Anderen over Bert Voeten:

• De Nederlandse literatuur is mij dierbaar van Hooft tot Voeten. (J.C. Bloem, geciteerd door Frans de Clercq in 'Vlinders vangen', blz. 92)
• Je kunt het dichtwerk van Bert Voeten in vier perioden opdelen; de derde met bundels als 'De zon op mijn hand' overtuigt het meest. Nu is álles verzameld in een monumentaal boek. Wellicht iets te veel voor een sympathiek, maar nergens echt dwingend oeuvre? (Menno Wigman, HP/De Tijd, 17-08-2001)
• In zijn ontwikkeling valt Voeten eigenlijk het best te vergelijken met Cees Buddingh', die ook gedurende een lang dichterschap tegen alle mogelijke stromingen aanleunde maar nergens een prominent representant van werd. (Rob Schouten, VN, 05-01-2002)

Mijn favoriete citaat:

Links:

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Bert Voeten
• Gedicht: Bord

Bronnen o.a.:

• Lexicon van de moderne Nederlandse Literatuur (1978)
• Querido's letterkundige reisgids van Nederland (1983)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Hans Heesen e.a., waar ligt Poot? (1997)
• Encarta '98 (1998)
• De grote lijsters - dossier (1998)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)