Achternaam: Naeff (van Rhijn-Naeff)

Voornaam: Top

Doopnamen: Anthonetta

Geboren: 24-03-1878

Te: Dordrecht

Overleden: 22-04-1953

Te: Dordrecht

Pseudoniem(en): Ze werd thuis (tot ongenoegen van haar vader) 'Top' genoemd. Ze ging deze naam als schrijversnaam gebruiken.

Werk:

Poëzie:

• Klein witboek. Verzen 1940-1945 (1947)

Proza:

• In mineur (verhalen) (1902)
• De dochter (1905)
• De glorie (verhalen) (1906)
• De stille getuige (1906)
• Oogst (verhalen) (1908)
• Voor de poort (2 delen) (1912)
• Vriendin (verhalen) (1920)
• Voorbijgangers (verhalen) (1925)
• Letje of De weg naar het geluk (miniaturen) (1926)
• Klein avontuur (verhalen) (1928)
• Offers (1932)
• Een huis in de rij (1935)
• Juffrouw Stolk en andere verhalen (1936)
• Verzameld bellettristisch werk (5 delen) (1948)
• Zo was het ongeveer (memoires) (1950)
• Verzameld proza (5 delen) (1953)
• Voorbijgangers (verhalen) (1954)
• Mijn grootvader en ik en andere verhalen (1966)
• Tredmolen en andere verhalen (1967)

Voor kinderen (meisjes):

• School-idyllen (1900)
• De tweelingen (1901)
• 't Veulen (1903)
• In den dop (1906)

Toneel:

• De genadeslag (1899)
• Aan flarden (1901)
• Het weerzien (1905)
• Zie de maan schijnt... (1905)

Vertalingen:

• Augier en Sandeau, De schoonzoon van mijnheer Pereboom
• Beaumarchais, De bruiloft van Figaro
• A. Strindberg: Een droomspel
• Molnar: De duivel
• Aug. von Kotzebue: Notabelen
• Géraldy: Robert en Marianne
• Fritz von Ostini: De kleine Koning

Vertaald:

• 'School-idyllen' werd vertaald Duits, Deens en Russisch.
• 'De stille getuige' werd vertaald in het Duits en Frans.
• Erfüllung des Lebens (Een huis in de rij) (Berlijn, 1941)
• Vor dem Tore (Berlijn, 1942)

Essays:

• Charlotte von Stein (1921)
• Sarah Bernard en Eleonora Duse (1935)
• Dramatische kroniek (4 delen) (1947)
• Willem Royaards (1947)

Bloemlezingen:

'Gebloemleesd'

Poëzie:

• 2 gedichten in 'De spiegel van de Nederlandse poëzie', samengesteld door Hans Warren (1979)
• 2 gedichten in: 'Die dag in mei vergeet ik niet. De mooiste Nederlandse bevrijdingspoëzie', gekozen door Hans Warren (1995)

Proza:

• 1 bijdrage en een portretfoto in 'Geschenk' t.g.v. de Nederlandsche boekenweek, samenstelling A.M.E. van Dishoeck, Cornelis Veth en C.J. Kelk (1932)
• 1 verhaal: Fauteuil d'Orchestre' in '1001 avond. Eerste reeks' onder redactie van Emmy van Lokhorst en C.J. Kelk' (ca. 1942)
• 1 citaat in 'Andermans wijsheid', bijeengebracht door K. ter Laan (1961): 'Wij hadden het anders moeten begrijpen, anders moeten willen, anders moeten doen dan wij het deden, en ons lot zou zich ten beste hebben gekeerd. Of, misschien toch niet...? Wie kan het weten'
• 1 verhaal: 'Het kind' in 'Nederlandse schrijvers en schrijfsters II', L. Leopold (17e druk, 1961)
• 1 citaat in 'Standaard modern Citatenboek' samengesteld door Gerd de Ley (1973): 'Ik geloof dat één grote liefde méér invloed heeft op je werk dan alle oorlogen ter wereld.'
• 1 fragment: 'Dordrecht, koopmansstad' in 'Het land der letteren', samengesteld door Adriaan van Dis en Tilly Hermans (1982)
• 2 citaten in 'Kosmos groot citatenboek' (1986)
• 1 fragment uit 'Zo was het ongeveer' in 'Vrouwenlevens. Honderd jaar vrouwen over hun leven', samengsteld door Margot de Waal (1995)

Tijdschriften:

• Top Naeff debuteerde met een verhaaltje in 'Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift'.
• Top Naeff was van 1902 tot 1914 toneelcriticus bij 'De Dordrechtsche Courant'.
• Top Naeff was van 1914 tot 1930 toneelcriticus van 'De Groene Amsterdammer'.
• Top Naeff was van 1937 tot 1940 redactrice van 'Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift'.
• Top Naeff was redactrice van 'Het Boek van Nu'.
• Top Naeff publiceerde in 'Nieuw Vlaams Tijdschrift'.

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• Annie Salomons schrijft in 'Herinneringen uit den ouden tijd (aan schrijvers die ik persoonlijk heb gekend)' (1957) een hoofdstuk over Top Naeff.
• Een hoofdstuk over Top Naeff in 'Nog meer herinneringen uit de oude tijd' van Annie Salomons (1962)
• Willem Wilmink en Peter van Gestel maakten het scenario voor de televisiefilm 'Kerstgeschenk' naar een verhaal van Top Naeff
• 1 jeugdfoto (3 jaar) in: 'Zoals ze waren.... Miesje Bouwman Jantje Wolkers en nog 179 zeldzame jeugdfoto's van beroemde (en beruchte) Nederlanders' (z.j.).
• Er is een Top Naefflaan in Amstelveen.
• Henriëtte (Jet) van Marle uit 'Schoolidyllen' werd door Inez van Eijk en Rudi Wester beschreven in hun 'Honderd helden uit de Nederlandse literatuur'.
• Gé Vaartjes werkt aan een biografie van Top Naeff.
• Een bijdrage over Top Naeff in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Marianne Vogel (november 1999)

Literaire prijzen:

• H.G. van der Viesprijs 1951 voor 'Zie de maan schijnt...'.

To Naeff was lid van de jury voor de volgende prijzen:

• Haagsche Post-prijs 1921, 1922, 1923
• Prijs voor Meesterschap 1921
• D.A. Thieme-prijs 1938
• Koepel-prijs 1940

De Top Naeff-prijs wordt onregelmatig uitgereikt (als de jury daar aanleiding toe ziet) aan de meest veelbelovende afstuderende(n) aan de Theaterschool in Amsterdam

Opmerkingen:

• Top Naeff woonde in haar jeugd in Dordrecht (1893-1895), Gorkum en Den Helder.
• Van moederskant stamde zij uit een oude Dordtse koopmansfamilie.
• Haar vader (Johan Reinhard Naeff) was militair en voedde haar streng op. Ze was als kind rebels en onhandelbaar.
• In 1895/1896 zat ze een jaar op een jongedameskostschool in Brussel. Ze kwam terug naar Dordrecht en woonde daar verder haar hele leven.
• Top Naeff debuteerde met meisjesboeken, daarna schreef ze romans, novellen, toneelstukken, essays, kritieken en gedichten.
• In haar novellen en romans geeft ze een (wat ironische) beschrijving van de vrouwen in haar tijd binnen de gegoede burgerij.
• Haar enige poëziebundel 'Klein witboek' (1947) bevat oorlogsgedichten.
• Top Naeff was trouwde in 1904 met H.W. van Rhijn, hij was arts.
• In 1914 reisde ze met haar man naar Nederlands-Indië en hield daar lezingen.
• Top Naeff werd op haar 75e verjaardag (24-03-1953) ere-burgeres van Dordrecht. In haar toespraak zei ze: 'Ik heb in mijn jeugd de grootste moeite gehad, om van de gemeente Dordrecht een bewijs van goed zedelijk gedrag te bemachtigen, toen ik plotseling een verre reis moest maken en de papieren voor een paspoort nodig had. En nu biedt dezelfde gemeente mij het ereburgerschap aan. Dit is wel een zeldzame rehabilitatie!'
• Top Naeff was Officier in de Orde van Oranje-Nassau, officier in de Kroonorde.
• Menno ter Braak vatte de boeken van Top Naeff, samen met die van Ina Boudier-Bakker en Augusta de Wit samen onder de noemer: 'Damesromans'.
• Top Naeff overleed aan een hartaanval.
• Ze werd op 25-04-1953 (op eigen verzoek) in stilte gecremeerd in Crematorium Velsen in Driehuis.
• In 1960 werd er een plaquette aan de gevel van haar geboortehuis bevestigd.

Anderen over Top Naeff:

• Nooit heb ik bij iemand anders een stem beluisterd, waarin zo'n verongelijkte, teleurgestelde klank tot uiting kwam. Maar vergist u zich niet, ze kon met die lijzige mineurstem volmaakt de kern treffen, zo nodig agressief striemen, vooral waar het misstanden betrof, waarvan de auteur, speciaal de auteur van dramatisch werk, volgens haar de dupe was. (Jeanne van Schaik-Willing, Na afloop, blz. 23)
• Van deze diepzinnige en psychologisch geslepen schrijfster behoeft het leven niet te worden bloot gelegd. zij heeft dat zelve gedaan in een klein, maar doordringend memoriaal. (P.H. Ritter, Ontmoetingen met schrijvers, blz. 67)
• Men kan niet zeggen, dat de omgang met haar altijd gemakkelijk was. In redactie-vergaderingen struikelde men dikwijls over haar bezwaren. Maar zij waren altijd doordacht, en scherp gemotiveerd. (P.H. Ritter, Ontmoetingen met schrijvers, blz. 68)
• Maar uw verborgen schat van hart en ziel,
  Werd ons geschonken op het stug papier,
  En wij die treuren om wat ons ontviel,
  Bezitten u opnieuw, voor immer, hier...
  (K.H.R. de Josselin de jong, In memoriam (fragm.))
• Hoewel Top Naeff van mening was dat zij in de eerste plaats voor volwassenen schreef, is zij vooral bekend gebleven als de auteur van het klassieke jeugdboek School-Idyllen. (Het ABC van de jeugdliteratuur, blz. 353)
• Nog steeds kan ik Schoolidyllen niet met droge ogen lezen. Dat maakt de onweerstaanbaarheid van het boek uit - wat is heerlijker dan verdriet om papieren mensen? (Marjoleine de Vos, NRC, 24-07-1992)

Mijn favoriete citaat:

Links:

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Top Naeff
• Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden - Top Naeff

Bronnen o.a.:

• Geschenk (1932)
• P.H. Dubois, hedendaagse nederlandse kunst, letterkunde (1956)
• Ontmoetingen met schrijvers, P.H. Ritter (1956)
• Wie is die.... Auteurs van Singel 262 (1966)
• Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
• Ik hou van jou. Drieënnegentig auteurs van Querido (1982)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Vrouwenlexicon (1989)
• Joke Linders e.a., Het ABC van de jeugdliteratuur (1995)
• Vrouwenlevens. Honderd jaar vrouwen over hun leven (1995)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Encarta '98 (1997)
• Hans Heesen e.a., Waar ligt Poot (1997)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)