Achternaam: Lehning

Voornaam: Arthur

Geboren: 23-10-1899

Te: Utrecht

Overleden: 01-01-2000

Te: Lys-St. Georges

Pseudoniem(en): Tot 1940 publiceerde hij onder de naam Arthur Müller Lehning.

Werk:

Proza:

• De vriend van mijn jeugd. Herinneringen aan H. Marsman (1954)Brieven van Slauerhoff (1955)
• Marsman en het expressionisme (1959)
• H. Marsman, de vriend van mijn jeugd (herdruk van 'De vriend van mijn jeugd. Herinneringen aan H. Marsman) (1975)

Historisch werk:

• Die Sozialdemokratie und der Krieg (1924)
• De feiten en de betekenis van de zaak Sacco en Vanzetti (1927)
• Anarcho-syndicalisme (1927)
• Politiek en cultuur (1930)
• Estado y marxismo (1935)
• The International association. A contribution to the preliminary history of the First International 1855-1859 (1938)
• From Buonarrotti to Bakunin. Studies in international socialism (1970)
• Michael Bakoenin. Over anarchisme, staat en dictatuur (1970)
• Radendemocratie of staatcommunisme. Marxisme en anarchisme in de Russische Revolutie (1972)
• Michel Bakounine et les historiens (1979)

Dagboeken:

• Spaans dagboek, aantekeningen over de revolutie in Spanje (1996)

Vertalingen:

• Arthur Lehning vertaalde 'Krieg' van Ludwig Renn (1929)
• Arthur Lehning vertaalde en redigeerde het verzameld werk (7 delen) van Michael Bakoenin: 'Archives Bakounine' (1961 -....)

Essays:

• Politiek en cultuur (1930)
• De draad van Ariadne (1966)
• Ithaka (1980)
• Prometheus en het recht van de opstand (1987)
• De tocht naar Ithaka - beschouwingen over politiek en cultuur (bloemlezing, bezorgd door Toke van Helmond) (1999)

Bloemlezingen:

• De internationale avant-garde tussen de twee wereldoorlogen. Een keuze uit de internationale revue i 10 (samen met Jurriaan Schrofer) (1963)

Gebloemleesd:

• 1 verhaal: 'Berlijn revisited' in 'In de broek van de vijand. Waarom wij niet woedend zijn', red. August Hans den Boef (1994)
• Het Hollandse geestesleven is een Danaïdenvat, brieven van J.J. Slauerhoff aan Arthur Lehning (uit: 'Brieven van Slauerhoff) in: 'Een reservaat van pekelharingen, Nederlandse schrijvers over hun verre vaderland' samengesteld en ingeleid door Onno Blom (1996)

Tijdschriften:

• Eind januari 1927 was Lehning mede-oprichter van het internationale tijdschrift 'i 10' (1927-1929). Dit was een toonaangevend avant-gardistisch tijdschrift, dat de integratie van de kunst in het dagelijks leven beoogde en waaraan bijv. Piet Mondriaan, Wassily Kandinsky, Kurt Schwitters, Menno ter Braak, Slauerhoff en Marsman bijdragen leverden. (i10 is intergraal herdrukt in twee delen en een los deel met de omslagen)
• Arthur Lehning was van 1932 tot 1935 redacteur van 'Grondslagen'.
• In 1937 publiceerde Lehning (net terug uit Spanje) 'Aantekeningen over de revolutie in Spanje' in 'De Stem'.
• Na de Tweede Wereldoorlog publiceerde Arthur Lehning o.a. in 'De Vlam', 'Libertinage' en 'De Nieuwe Stem'.
• In 1990 stond een paginagroot artikel over Lehning in 'Neues Deutschland' met als kop: Ein Interview mit dem letzten großen Anarchist.
• In een brief aan de 'Groene Amsterdammer' in 1994 kwam Arthur Lehning tot de constatering dat hij in 140 verschillende periodieken had gepubliceerd.

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• Arthur Lehning hield in 1976 zijn Huizinga-lezing 'Over vrijheid en gelijkheid.
• Diverse brieven van Marsman aan Lehning zijn bewaard gebleven.
• In 1984 verscheen: 'A. Lehning en Mondriaan - hun vriendschap en correspondentie' door T. Helmond.
• 'Voor Arthur Lehning', boek t.g.v. zijn negentigste verjaardag (1989)
• In maart en april 1994 werd door het A.B.P. te Heerlen in haar hoofdkantoor de manifestatie en tentoonstelling 'i10 Sporen van de avant-garde' gehouden (Het was toen 65 jaar geleden was dat i10 verscheen). Tijdens een tweedaags symposium in die periode werden een groot aantal lezingen en voorstellingen georganiseerd met als een van de hoogte punten een toespraak van de toen 95-jarige Arthur Müller Lehning. Van deze tentoonstelling en manifestatie verscheen het boek: 'i10 Spoeren van de avant-garde' (1994).

Literaire prijzen:

• Bijzondere prijs van de Jan Campert-stichting 1963 voor zijn activiteiten in het belang der Nederlandse letterkunde.
• Gouden Ganzenveer voor zijn bijdrage aan de geschreven Nederlandse cultuur.
• P.C. Hooft-prijs voor beschouwend proza 1999

Opmerkingen:

• Zijn volledige naam is Arthur Müller Lehning.
• Zijn ouders waren Duitsers. Zij waren lid van de Hernhutter-gemeenschap in Zeist, waar zij in 1905 waren komen wonen.
• Arthur Lehning bezocht de lagere school van de Evangelische Broedergemeente (de Herhuttersschool) in Zeist. Op dezelfde school zat Hendrik Marsman. Zij raakten bevriend in de tweede klas van de Rijks-HBS in de Kruisstraat in Utrecht, waar ze beiden dagelijks met de tram heen gingen. Ze tennisten en voetbalden samen en maakten hun huiswerk en lazen samen.
• Na de HBS vervulde hij zijn dienstplicht in Amersfoort.
• Arthur Lehning brak met de denkbeelden van zijn ouders en raakte onder invloed van de geschriften van de Russische anarchist Bakoenin en ex-dominee Bart de Ligt.
• Hij ging economie studeren in Rotterdam en later geschiedenis in Berlijn.
• Samen met Hendrik Marsman trok hij naar Berlijn, waar de Duitse expressionisten en Dada-beweging actief waren.
• Arthur Lehning was bevriend met Marsman, Slauerhoff en Mondraan en met de anarchisten Alexander Berkman en Clara Wichmann.
• Arthur Lehning was actief in de anarchistische beweging.
• In 1927 en 1929 nam hij deel aan de wereldcongressen van de 'Liga tegen imperialisme en voor de nationale onafhankelijkheid'.
• Arthur Lehning werd benoemd tot secretaris van de anarcho-syndicalistische Internationale Arbeiders Associatie (1932-1935) in Berlijn, Madrid en Barcelona.
• Na de brand in de Rijksdag vluchtte hij uit Duitsland.
• Begin oktober 1936 ging Lehning naar Spanje. Hier hield hij een dagboek bij dat in 1996 werd uitgegeven.
• In 1939 ging hij naar Engeland. Hier maakte hij radio-uitzendingen voor de BBC.
• Arthur Lehning was een van de oprichters van het 'Internationale Instituut voor de Sociale Geschiedenis' te Amsterdam.
• Van 1939 tot 1947 was Arthur Lehning directeur van het Engelse instituut van het 'Internationale Instituut voor de Sociale Geschiedenis' in Oxford.
• In 1952 richt Arthur Lehning, op uitnodiging van de Indonesische regering, in Djakarta een bibliotheek in voor politieke en sociale wetenschappen en doceert er aan de universiteit en aan de Academie van Buitenlandse Zaken.
• Lehning woont (en werkt) in Frankrijk, in het plaatsje Lys-St. Georges
• Terugkerende thema's in zijn werk zijn: de afkeer van alle totalitaire ideologieën, van relige, van sociaaldemocraten en van het geloof in 'de markt'.
• Arthur Lehning kreeg een eredoctoraat aan de universiteit van Groningen.
• In 1995 overleed zijn levenspartner Madeleine. Aan haar draagt hij het in 1996 verschenen 'Spaans dagboek' op.

Anderen over Arthur Lehning:

• Arthur Lehning is een man met een onfeilbaar gevoel voor verhouding. Hij geeft niet te veel, niet te weinig. Hij overdrijft Marsman deugden en talenten niet en hij doet hem evenmin te kort. Hij heeft met grote scherpzinnigheid en niet minder tact gebruik gemaakt van brieven. En hij toont naast een juist begrip van de manm een juist begrip van 's mans poëzie. (J. Greshoff, Volière, blz. 147)
• Eindelijk erkenning. Maar ik ben ook erg boos dat het nu pas gebeurt. Het is verdomme een wonder dat die man nog leeft!... Wilt u weten dat ik zijn boeken intussen allemaal heb moeten verramsjen? Ik vind het achterlijk. Maar mijn kwaadheid staat mijn vreugde voor hem niet in de weg. (Iva Gay, uitgever, Volkskrant 10-12-1998)
• Het is om de directe samenhang tussen levensfeiten en publicaties dat we enige nadruk leggen op Lehnings politieke en maatschappelijke inzichten. Ze hebben allemaal hun neerslag gevonden in een brede stroom publicaties, boeken, brochures, artikelen en lezingen. (juryrapport P.C. Hooftprijs)
• Ik acht het uitgesloten dat Lehning naar Den Haag komt om de prijs in ontvangst te nemen, ze zullen naar hém toe moeten. Hij is erg astmatisch; reizen is niet goed voor hem. Zélf noemt hij het obsceen dat hij zó oud geworden is. (Bert Altena, Vrij Nederland, 19-12-1998)
• De getallen dringen symboliek haast vanzelf op: geboren op de rand van de negentiende eeuw - 1899 - gestorven op de eerste dag van de eenentwintigste eeuw. Hij vertegenwoordigt in veel opzichten de ertussen liggende eeuw, en dat in wat voor die eeuw kenmerkend is: een voortdurende hang naar vrijheid op vele terreinen, veroorzaakt door een even voortdurende hang naar gezagsherstel (ook in de kunsten) en onderdruking. (Kees Fens, Volkskrant, 03-01-2000)

Links:

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Arthur Lehning
• Over 'Spaans dagboek'

Bronnen o.a.:

• Querido's letterkundige reisgids van Nederland (1982)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Encarta '98 (1998)
• Trouw (09-12-1998/26-06-1999)
• Volkskrant (09-12-1998/03-1-2000)
• Vrij Nederland (19-12-1998)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)