Achternaam: van Groeningen

Voornaam: Aug. P.

Doopnamen: August Pieter

Geboren: 14-02-1866

Te: Ommen

Overleden: 12-02-1894

Te: Rotterdam

Pseudoniem(en): August van Groeningen werkte enige tijd mee aan het socialistische 'Radicaal Weekblad'. Hij deed dit onder het pseudoniem Willem van Oevere.

Werk:

Proza:

• Martha de Bruin (1889)
• Een nest menschen (schetsen) (1895)
• Henri de Graaff (niet voltooid)
• Volledig werk (door Eep Francken) (1978)
• Een nest mensen. Gevolgd door: Een straat en een gang (1983)

Martha de Bruin, Salamander-pocket 541, 1982	Een nest mensen. Gevolgd door: Een straat en een gang, Prisma pocket 2085, 1983

Bloemlezingen:

'Gebloemleesd'

Proza:

• Een fragment uit 'Martha de Bruin' in 'De vergetenen, een bundel prozafragmenten bijeengebracht en ingeleid door Dr. Victor E. van Vriesland' (2e druk, z.j.)
• 1 verhaal: 'Ludovicus van Omswinkel' in 'Onze onzalige erfenis. Zwaarmoedige verhalen', samengesteld door Rob Nieuwenhuys (1964)
• 2 verhalen in 'Uit het leven' (1977)
• 1 verhaal: 'Kindervreugd' in 'Verhalen rond 1900. Oorspronkelijk werk uit de periode 1885-1915', gekozen door Wim Zaal (1978)
• 1 verhaal: 'Kindervreugd' in 'Van het leven dat voorbij gaat. Naturalistische verhalen', samengesteld door F.H. de Wit (1982)
• 1 verhaal: 'Een schaftuur' in: 'Een avontuur en andere naturalistische novellen', Bulkboek 165 (1987)
• 1 verhaal: 'Besmettelijke ziekte' in 'Tussen droom en dood. Verhalen uit de negentiende eeuw', samengesteld door Sjaak Hubregtse, Zilverschoonreeks (z.j.)

Tijdschriften:

• August van Oeveren publiceerde verhalen in 'De Nieuwe Gids' en in het 'Zondagsblad'.
• August van Groeningen werkte enige tijd mee aan het socialistische 'Radicaal Weekblad'. Hij deed dit onder het pseudoniem Willem van Oevere.

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• E. Francken, 'Een vergeten naturalist' in 'Tirade' (1977)
• E. Francken, 'De roman van August van Groeningen' in 'Tirade 237' (1978)
• 'Drie naturalisten', Aleid Truijens in 'De Gids' (1982)
• 'Martha de Bruin' werd uitgegeven als Salamander-pocket (1982)
• 'Een nest menschen' werd in 1986 door C.J. Aarts en N. van der Meulen in hun boek 'Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar' uitgeroepen tot het beste boek van 1895.

Opmerkingen:

• August van Oeveren werd geboren in Ommerschans, een bedelaarskolonie bij Ommen.
• Af en toe wordt Utrecht als geboorteplaats gemeld. Dit is onjuist. Zijn vader is wel in Utrecht geboren.
• Zijn vader verliet het gezin en August moest de kost verdienen voor hemzelf, zijn moeder en zijn zusjes.
• Hij werd onderwijzer in Rotterdam.
• Hij werkte kort mee aan 'Radicaal Weekblad', maar hij keerde zich af van de politiek en wilde zijn meningen via zijn literair werk laten blijken. Zijn werk speelt dan ook voornamelijk in het arbeidersmilieu.
• August van Groeningen was een bewonderaar van Multatuli. Zijn politieke stukken in 'Radicaal Weekblad' doen qua (springerige) stijl ook wel aan Multatuli denken.
• August van Groeningen wordt gerekend tot een groep(je) 'Zolaïsten', met Arij Prins en Frans Netscher.
• Meestal wordt August van Groeningen tot de naturalisten gerekend. Zelf zei hij hierover: 'Ik kan me aan geen enkel dogma houden. Of mijn werk al of niet naturalistisch is, kan me geen steek schelen. In de kunst doet men nu eenmaal wat men wil'.
• Zijn roman 'Martha de Bruin' was door hem bedoeld als het begin van een cyclus van tien delen met de titel 'Van alle tijden'. Zijn gezondheid was zo zwak, dat dit er niet van gekomen is.
• 'Martha de Bruin' werd uitgegeven in 1889. Op de titelpagina staat 1890. De uitgever (Rössing) wilde het boek wat langer nieuw laten lijken.
• 'Een nest menschen' kwam in 1895 posthuum uit.

Anderen over August P. van Groeningen:

• Van Groeningen kan een verhaal vertellen en hij heeft ook nog iets te zeggen. (Eep Francken, Tirade 237, blz. 392)
• Wat thans uw probleem betreft: hoe brengen we een uitgave van het werk van Van Groeningen tot stand? Het heeft hier m.i. alleen maar zin, als we het zo volledig mogelijk doen. Een keuze maken heeft weinig zin, omdat zuiver literair gezien geenenkel werk kwalitatief er uit springt. De literair historische betekenis van Van Groeningen is de voornaamste reden tot uitgave. (Geert van Oorschot in een brief aan Eep Francken, 20-01-1975, Brieven van een uitgever, blz. 70)
• Zijn korte verhalen zijn meestal momentonamen, waarin een schrijnend stukje volksleven wordt vastgelegd, zoals een schaftuur van arbeiders of het lijden van een kind op de bewaarschool. Van Groeningen maakt daarbij jammer genoeg de fout dat hij zijn kennis te driftig wil etaleren. Het lijkt of hij wat hij in de loop der jaren heeft geobserveerd in één situatie wil proppen. Gesprekken van arbeiders bestaan uit zo veel spreekwoorden en snaakse, volkse uitdrukkingen dat de dialoog onnatuurlijk wordt. (Jan Fontijn, VN, 01-04-1978)
• Nu is het te laat, voor áltijd te laat om hem nog te zeggen, dat hij een artiest was, dat hij een groote, mooie toekomst zou gehad hebben en een eigen plaats in onze Kunst. En het eenige wat men nu nog voor hem doen kan, is zijn beide eenige boeken, die ooit van hem zullen achterblijven, ter hand te nemen. Maar niet alleen uit de egoïstische behoefte om voor zich zelf van wat moois te genieten, maar ook als een ongeziene hulde aan dezen artiest der somberheid en der zwijging. (Frans Netscher (1986), geciteerd in 'Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar')
• Van Groeningens bijzonderheid is, dat hij poogt zijn hoofdpersonages tot 'gestalten' te maken, tot vertegenwoordigers van mensentypen, niet van klassen. (Kees Fens)

Mijn favoriete citaat:

Links:

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Aug. P. van Groeningen
• Favoriete Boeken van Peter van Amelsfoort

Bronnen o.a.:

• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar (1986)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)