Achternaam: (Wessels)-Eybers

Voornaam: Elisabeth

Doopnamen: Elisabeth Françoise

Geboren: 26-02-1915

Te: Klerksdorp (Transvaal, Zuid-Afrika)

Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend heeft Elisabeth Eybers niet onder pseudoniem gepubliceerd.

Werk:

Poëzie:

• Belydenis in die skemering (1936)
• Die stil avontuur (1939)
• Die vrou en ander verse (1945)
• Die ander dors (1946)
• The quiet adventure. Selected poems (1948)
• Tussensang (1950)
• Die helder halfjaar (1950)
• Versamelde gedigte (1957)
• Neerslag (1958)
• Balans (1962)
• Onderdak (1968)
• Kruis of munt (1973)
• Einder (1977)
• Gedigte 1958-1973 (1978)
• Bestand (1982)
• Dryfsand (1985)
• Rymdwang (1987)
• Noodluik (1989)
• Vyf Verse (bibliofiel, 74 ex.) (1989)
• Versamelde Gedigte (1990)
• Respyt (1993)
• Nuweling (1995)
• Tydverdryf/Pastime (1996)
• Verbruikersverse/Consumer's verse (1997)
• Winter-surplus (1999)

Vertalingen:

• Elisabeth Eybers vertaalde de verhalen 'Iets anders' en 'Het dorp van mijn moeder' van Marga Minco in het Engels (1961).
• Tien sonnette van José-Maria de Hérédia (Uit Frans vetaal)

Vertaald:

• Dertig gedichten zijn door haarzelf in het Engels vertaald en gepubliceerd.
• Vertalingen van haar gedichten zijn uitgebracht in het Duits, Frans, Italiaans en Hebreeuws.

Bloemlezingen:

'Gebloemleesd'

Poëzie:

• 1 gedicht: 'Maria' in 'Heilige Nacht' (z.j.)
• 1 gedicht: 'Maria', in: 'Het grote kerstboek', samengesteld door D. van der Stoep (z.j.)
• 3 gedichten in 'Muziek en poëzie', bijeengebracht door Johan de Molenaar (1959)
• 1 gedicht: 'Herinnering' in 'De muze en het heelal', bijeengebracht door Guus Sötemann (1959)
• 1 gedicht: 'Die gebed van verstarrende siele' in 'De dichter bidt', samengesteld door Willem Enzinck (1961)
• 8 gedichten in 'Nederlandse schrijvers en schrijfsters II', L. Leopold (17e druk, 1961)
• 1 gedicht: 'Mitologie' in 'Literair akkoord 5', bijeengebracht door C. Bittremieux, Bert Decorte, Ed. Hoornik en Sybren Polet (1961)
• 1 gedicht: 'Midas' in 'Gastenboek van Singel 262', met nieuw werk van tweeënveertig Nederlandse auteurs (1963)
• 4 gedichten in 'Liefdespoëzie', bijeengebracht door Hendrik de Vries (z.j.)
• 1 gedicht: 'Die drie ruiters' in 'Een nieuwe bundel verzen', verzameld door Dr. G. Kazemier (13e druk, 1967)
• 1 gedicht: 'Rome' in 'Vluchtig omzien. Een halve eeuw nederlandstalige letterkunde', samengesteld door C.J.E. Dinaux (1975)
• 1 gedicht: 'Jong seun' in 'Het kind', door Willem Wilmink en Fetze Pijlman (1979)
• 1 gedicht: 'Flits' in Grote poëziebloemlezing 'Mij liet je leven', samenstelling Aldert Walrecht (1987)
• 3 gedichten in 'Ik heb de liefde lief. De mooiste liefdesgedichten uit de Nederlandse en Vlaamse poëzie', samengesteld door Willem Wilmink (1993)
• 8 gedichten in 'Dichten over dichten. Bloemlezing uit de Nederlandse poëzie van de 19de & 20ste eeuw, samengesteld door Atte Jongstra en Arjan Peters (1994)
• 2 gedichten in: 'En al mijn levensdagen stonden in uw boek. Gedichten naar de Bijbel uit de twintigste eeuw', samengesteld door Huub Oosterhuis (1995)
• 5 gedichten in 'De 100 beste gedichten van 1996', gekozen door Herman de Coninck (1997)
• 4 gedichten in 'De 100 beste gedichten van 1997', gekozen door T. van Deel (1998)
• 9 gedichten in 'De Afrikaaanse poëzie in 1000 en enige gedichten, samengesteld door Gerrit Komrij (1999)
• 4 gedichten in: 'Familie duurt een mensenleven lang. De honderd mooiste Nederlandse gedichten over vaders, moeders, dochters en zonen', samengesteld door Menno Wigman (1999)
• 2 gedichten in 'De 100 beste gedichten van 1999' gekozen door Jozef Deleu (2000)

Proza:

• 1 citaat in 'Prisma van de citaten' (1994): 'Nogtans sal jij aan mij gebonden bly / Met die onsigb're naelstreng wat nie breek.'

Tijdschriften:

• Elisabeth Eybers publiceerde in 'Maatstaf' en 'Tirade'.

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• M. Nienaber-Luitingh, 'Die vroeëre en latere poësie van Elisabeth Eybers'.
• Ter gelegenheid van haar vijfenzeventigste verjaardag maakten vrienden een 'Liber amoricum': 'Uit liefde en ironie. Liber amicorum Elisabeth Eybers (veertien huldegedichten met dertien essays)' met o.a. een gedicht van Vasalis.
• Gerrit Jan Zwier besteedt in 'Dagboek van een provinciaal' aandacht aan Elisabeth Eybers (4 maart 1991)
• Ena Jansen, 'Afstand en verbintenis - Elisabeth Eybers in Amsterdam' (1999), vertaald uit het Afrikaans door Riet de Jong-Goossens.
• In Leiden is, in het kader van het project 'Muurgedichten' het gedicht 'Taalles' van Elisabeth Eybers te lezen op de muur van Zuster Meijboomstraat 2.

Literaire prijzen:

• (Zuidafrikaanse) Hertzogprijs voor poëzie.
• (Zuidafrikaanse) Hertzogprijs voor vertalingen 1961
• Herman Gorter-prijs 1974 voor 'Kruis of munt'.
• Constantijn Huygens-prijs 1978 voor haar gehele oeuvre.
• P.C. Hooft-prijs voor poëzie 1991 voor haar gehele oeuvre.
• Tydverdryf werd genomineerd voor de VSB-poëzieprijs 1997.

DIE ELISABETH EYBERS-BEURS

Die Albert Wessels Trust stel jaarliks aan die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns 'n bedrag geld beskikbaar vir die toekenning van 'n beurs wat vernoem is na die Afrikaanse digter Elisabeth Eybers. Die doel van die beurs is om die taal- en kulturele bande tussen Suid-Afrika en Nederland te bevorder en te versterk.

Opmerkingen:

• Elisabeth Eybers is een Zuid-Afrikaanse dichteres. Als kind woonde ze in een Westtransvaalsdorp. Haar vader was daar Nederduits gereformeerd predikant, haar moeder was docent Engels.
• Elisabeth Eybers schreef haar eerste gedichten in het Engels.
• Van 1932 tot 1936 studeerde Elisabeth Eybers moderne talen aan de universiteit van Witwatersrand in Johannesburg.
• Ze werkte in 1936 en 1937 als journaliste
• In 1937 trouwde ze met de zakenman Albert J.J. Wessels. Ze kregen vier kinderen.
• Ze vestigde zich in 1961 in Amsterdam. Haar jongste kind kwam mee naar Nederland. Ze woonde o.a. aan de Van Breedstraat. Ze bleef schrijven in het Afrikaans.
• Elisabeth Eybers heeft letteren gestudeerd.
• Ze werkte tot 1937 als redactrice.
• Ze wordt in Zuid-Afrika gerekend tot de 'Dertigers'. Deze 'Dertigers' braken bewust met de traditionele en conservatieve instelling van de Zuidafrikaanse poëzie.
• Haar gedichten zijn over het algemeen zeer persoonlijk van aard. In haar werk staat vaak de vrouw centraal.
• Uit haar eerste werk spreekt o.a. religieuze twijfel. De poëzie van Elisabeth Eybers is steeds soberder en nuchterder geworden. In de gedichten van de laatste jaren is een klein en ogenschijnlijk voorval vaak de aanleiding tot een filosofische bespiegeling.
• Elisabeth Eybers heeft vooral in de eerste jaren veel sonnetten geschreven.
• Als verwante dichters worden wel Vasalis en J.C. Bloem genoemd.

Anderen over Elisabeth Eybers:

• Eybers is een dichteres die de techniek van haar werk volkomen beheerst. Wat zij te zeggen heeft gehoorzaamt aan de strenge wetten van rijm en metrum. Dat maakt haar verzen soms zo vlot leesbaar dat de ware inhoud aan je voorbij dreigt te gaan. (Adriaan van Dis, NRC, 26-08-1977)
• Elisabeth Eybers' poëzie wordt gekenmerkt door zeer rake slotzinnen, die juist zo hard aankomen, omdat er in de rest van het gedicht onnadrukkelijk naartoe wordt gewerkt. (Rein Bloem, VN, 24-02-1979)
• Elisabeth Eybers is zo'n beetje de enige dichteres die geen Nederlands hoeft te schrijven, om toch ten volle gewaardeerd te worden in onze letterkunde, een voorrecht dat bij voorbeeld een Vlaamse schrijver goeddeels is ontzegd. (Rob Schouten, VN, 30-10-1982).
• Er wordt gezegd dat Elisabeth de dichteres van de 'aanvaarding' is. Men kan op meer dan één manier aanvaarden: een gift niet weigeren en niet in opstand komen tegenover een tegenslag. Zij belichaamt de twee reaktiemogelijkheden in één versmolten weemoedigheid. (Karel Jonckheere, Wuiven naar gisteren, blz. 100)
• Zij woont weliswaar sinds 1961 in Nederland, maar dat heeft het Zuid-Afrikaanse karakter van haar poëzie eerder gemarkeerd dan verzwakt. Niet in de taal, maar in de voortdurende confrontatie met een geheel ander klimaat, en dat in meervoudige zin te verstaan. (Kees Fens, Doorluchtig glas. Vijftig jaar P.C. Hooft-prijs, blz. 86)
• De poëzie van Elisabeth Eybers blijft, op het eerste gezicht, dicht bij huis. De buurvrouw die een kleedje uitklopt, de melancholie van de oudejaarsavond, een gesprek met een kleinzoon, een paar eenden in een wak; metafysisch wordt het zelden. Het gaat bij haar om de kwesties van het leven zelf: ouderdom en kindertijd, liefde, dood en afscheid. (Yra van Dijk, Volkskrant, 19-03-1999)

Mijn favoriete citaat:

Naar een overzicht van citaten van Elisabeth Eybers

Links:

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Elisabeth Eybers
• Gedicht - dagdroom
• Die Suid-Afrikaanse akadmie vir wetenskap en kuns - Die Elisabeth Eybers-beurs

Bronnen o.a.:

• Wie is die.... Auteurs van Singel 262 (1966)
• Ik hou van jou. Drieënnegentig auteurs van Querido (1982)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Versamelde gedigte (1995)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Vrouwenlexicon (1989)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse auteurs (1996)
• Kees Fens, Doorluchtig glas. Vijftig jaar P.C. Hooft-prijs (1997)
• Encarta '98 (1997)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)