Achternaam: Dendermonde

Voornaam: Max

Geboren: 17-06-1919

Te: Winschoten

Overleden: 24-03-2004

Te: Sarasota (USA)

Pseudoniem(en): Max Dendermonde is het pseudoniem van Hendrik Hazelhoff. Het pseudoniem, een Vlaamse plaatsnaam, wekt associaties met het zwerven over de wereld: denderen over le monde. Een reden voor het kiezen van een pseudoniem was dat hij niet verward wilde worden met de toen populaire schrijver Erik Hazelhoff Roelfzema.

Werk:

Poëzie:

• Tijdelijk isolement (1941)
• Water en brood (1941)
• Groningen bevrijd, ter herinnering an den 16en April 1945 (1945)
• Muziek in de herfst (1945)
• De ballade van 'Den Gulden Glimlach' (1947)
• Eiland van Circe (1947)
• Het vermoeden (1952)
• Tot zover voorlopig (selectie uit de gedichten) (1959)
• Liefde (1980)
• Ben je daar nog? (1982)
• Ik geef jou een gedicht of wat: honderd en een lichte sonnetten om langzaam te lezen (1983)
• Ga mee op een enkele reis: honderd en twee luchtige sonnetten om languit te lezen (1984)
• Het geheim van de miereneuker (1986)
• Soms een paar uur van tweezaamheid. Liefdesgedichten. 103 sonnetten om loom te lezen op een koel laken (1987)
• Lessen in eenzaamheid. 104 sonnetten om aandachtig te lezen op een goed beschaduwde plek in de wereld (1987)
• Beschaduwde plek van de wereld (1987)
• Ik weet niet wie. 105 nieuwe sonnetten om te lezen tegen de nacht (1989)
• De Groninger sonnetten (1994)
• Nooit te laat (1999 )

Proza:

• Bruin, rood en groen (1942)
• God in de toren (1942)
• Muziek in de herfst (1946)
• Het kind en de dood (1946)
• De doolhof (roman, waarvan 8 auteurs ieder een hoofdstuk schreven, met een prijsvraag, waarbij de lezers de juiste schrijver bij ieder hoofdstuk moesten plaatsen) (1951)
• De wereld gaat aan vlijt ten onder (1954)
• De dagen zijn geteld (1955)
• De deur op een kier (1958)
• De weglopers (verhalen) (1958)
• De bazuin-engelen (1961)
• Een blauwe maandag op aarde (1965)
• Trap op, trap af (1967)
• Inzake de liefde. Vier ontdekkingen (verhalen) (1967)
• Snipperdagen. Veertien verhalen ter verpozing (1967)
• Kom eens om een keizer (boekenweekgeschenk 1968, met tekeningen van Peter Vos)
• Veranderlijk weer op komst (1972/1973)
• Vaarwel plumpudding, cognac en sigaren (1975)
• De duiven boven moeders graf. Dertien parabelen zonder veel moraal (1977)
• Amerika door de achterdeur. Reisverhalen uit de Verenigde Staten (1977)
• De lijsters van de laatste lente (verhalen) (1982)
• Uit Mexico ben ik gevlucht, mevrouw, gevlucht! (1983)
• Verhalen van vroeger (Inzake de liefde/Trap op, trap af/Vaarwel/Plumpudding, cognac en sigaren) (1983)
• De bekentenis van Beth Nobbe (1986)
• Het ogenblik van de luiaard. Zeventien teksten (1987)
• De laatste beeldschone zwendel (1988)
• De deur met de rode vlekken (1988)
• De stilte van Koekange. Een verhaal op zoek naar een verhaal (1989)
• Een wonderkind in wintertijd (1989)
• Kunstmin, liefde en dood in Dordrecht. Roman over een heimwee naar geschiedenis (1990)
• De wederkeer van Couli de kerstkat of Het ongemak van de twijfel (1990)
• Watson, kom hier, ik heb je nodig. Reisverhaal van een thuiskomst (1990)
• Vrouw aan de rivier. Een vriendinnenverhaal (1991)
• Lief zijn voor mevrouw Noach. Een verhaal bij het begin van de dagen (1991)
• De zuiverheid van een hemel (1992)
• Een roerige bruiloft op Adrillen (1992)
• Het wonder van de gewoonheid (1993)
• 228 seconden van stilte. Een Arnhemverhaal (1994)
• Mondriaan, de man die de charleston danste (1994)
• Tegen goedheid valt niet te vechten (1995)
• Bezeten van ruimte en macht (1996)

Voor kinderen:

• Een otter en zijn wilde overmoed (Persil cadeauboekje 1986)
• Een gans en zijn grazige weiden (Persil cadeauboekje 1986)
• Het hert en zijn avontuurlijk zwervershart (Persil cadeauboekje 1989)
• Toen Nora nog sprak met dolfijnen (1992)

Documentaires/gedenkboeken/essays:

• Het leven betrapt, moeilijk en makkelijk achter de dingen te komen (1952)
• Een sleutel op de tijd (1952)
• Nieuwe welvaart in de Betuwe (AO-boekje) (19-11-1954)
• Van mager tot gezet (met Cor Holst en Jaap Romijn) (1954)
• De dijken (met H.A.M.C. Dibbits) (1954)
• The finishing touch. 100 jaat Twentsche stoomblekerij nv Goor (1957)
• Uit en toch thuis (1957)
• Het water tot de lippen. Wat wij deden via het Nationaal Rampenfonds (1958)
• De wereld van vandaag. Na vijftig jaar (1959)
• Een eeuw door weer en wind. 's Werelds wel en wee gedurende honderd jaar varen met Vinke en Co. (1960)
• Nieuwe tijden, nieuwe schakels. De eerste vijftig jaren van de A.K.U. (1961)
• Wegen naar morgen (met H.A.M.C. Dibbits) (1962)
• De som der delen (1962)
• Land onder stroom (1964)
• Het Klandijker Drama (1964)
• Een eeuw aan banden. Honderd jaar Vullinghs Heeze (1965)
• De Zaanse Schans (1968)
• Ogem. Blik op een groei (1972)
• Waar moet 't heen (1972)
• Evolutie in een kwart eeuw welvaart. 25 jaar machinefabriek 'Arnhem' vh H. Janssen (1973)
• 1900-1975. De geur van de tijd. Vijfenzeventig jaar drogistenleven (met W.J. van de Woestijne) (1975)
• Hoe wij het rooiden. De Veenkoloniale aardappelboer en zijn industrie (1979)
• Bij kentering en op stroom. 25 jaar ACZ (1984)
• Insight Holland (1984)
• Zuiderzee, dood water, nieuw leven (1985)
• Amsterdam (1988)
• Send in the clowns. Vitel presenteert vijftig jaar Vitel (1990)
• Klompen in nederland (1990)
• Het wonder van de gewoonheid. Een vertelling vol verhalen (1993)
• Twee wonderkinderen in en na de oorlog (1994)
• Hertog Jan. De Bourgondiër en de brouwersdochter (1994)
• Op reportage. Journalistieke hoogtepunten uit de jaren vijftig (2002)

Hoorspelen:

• Een weg naar de wereld (1965)

Vertalingen:

Vertaald:

• 'De wereld gaat aan vlijt ten onder' werd in het Zweeds vertaald.
• 'De dijken' en 'Het water tot de lippen' werden in het Engels vertaald.

Bloemlezingen:

• De stijgbeugel. Veertig verzen van nieuwe dichters (met Reinold Kuipers en Garmt Stuiveling) (1953)
• Met en zonder omslag. Twintig verhalen uit een wedstrijd (met Reinold Kuipers en Garmt Stuiveling) (1954)
• Het gouden moment van stilte. Korte verhalen en gedichten voor de sherry genieter (1990)

'Gebloemleesd'

Poëzie:

• 1 gedicht: 'Droom' in 'Novellen en gedichten' (boekenweekgeschenk 1941)
• 2 gedichten in 'Dichters van dezen tijd', door D.A.M. Binnendijk (15e druk, 1946)
• 1 gedicht: 'Kring om de maan' in 'Omnibus voor de jeugd', samengesteld door Annie Winkler-Prins (1949)
• 1 gedicht: 'Geur' in 'Poëtisch akkoord. Honderd gedichten uit tien jaar Noord- en Zuid-Nederlandse literatuur', samenstelling: Pierre H. Dubois, Hubert van Herreweghen, Maurice Roelants en Garmt Stuiveling (1956)
• 1 gedicht: 'Bij Eylders' in 'Eylders, het leven vnan een tegendraadse Amsterdammer' (1971)
• 1 gedicht: 'Amsterdam', in 'als die stad eens ommeviel... Dichters over Amsterdam', samengesteld door Wim Ramaker (1975)
• 2 gedichten in 'Is dit genoeg: een stuk of wat gedichten (2 delen), samengesteld door C. Buddingh' en Eddy van Vliet (1982)
• 1 gedicht: 'Bij Eylders, 16 mei 1942' in 'Het land der letteren', samengesteld door Adriaan van Dis en Tilly Hermans (1982)
• 1 gedicht: 'Arnhem' in 'Schrijvend over Arnhem. Een bloemlezing poëzie en proza over Arnhem', samengesteld door Rody Chamuleau (1983)
• 2 gedichten in 'Opwaartse wegen. Een bloemlezing uit de poëzie der "jong protestanten" (1923-1940)' samengesteld door Gert J. Peelen (1986)
• 1 gedicht: 'Een ongelovige' in 'Dichten over dichten. Bloemlezing uit de Nederlandse poëzie van de 19de & 20ste eeuw, samengesteld door Atte Jongstra en Arjan Peters (1994)
• 4 gedichten in: 'Die dag in mei vergeet ik niet. De mooiste Nederlandse bevrijdingspoëzie', gekozen door Hans Warren (1995)
• 3 gedichten in 'Gestampte mensjes. Vrolijke gedichten voor jong en oud', samengesteld door Nanda Jansen-Meijnen en Martine Kremers (1998)
• 1 gedicht: 'Liefde' in 'Groot verzenboek. Vijfhonderd gedichten over leven, liefde en dood. Een thematische bloemlezing uit de Nederlandstalige poëzie van de twintigste eeuw', samengesteld door Jozef Deleu (1999)

Proza/bijdragen:

• 1 verhaal: 'Het waren maar doodgewone schrijftafels' in 'Singel 262. Eenentwintig jeugdindrukken' (1955)
• 1 bijdrage: 'De wereld een dansfeest' in 'Singel; 262. Achttien schrijvers kiezen een boek' (1956)
• 1 bijdrage: 'Leven om te schrijven om te leven' in 'Singel 262. Zeventien auteursgeheimen' (1957)
• 1 bijdrage: 'De glimlachende bedroefdheid bij het handhaven van status' in 'Status, gezag en prestige' (1962)
• 1 verhaal: 'Fragment uit een roman' in 'Gastenboek van Singel 262', met nieuw werk van tweeënveertig Nederlandse auteurs (1963)
• 1 verhaal: 'Fragment uit een roman in voorbereiding' in 'Gastenboek van Singel 262. Nieuwe verhalen en gedichten van veertig Nederlandse auteurs' (1964)
• 1 verhaal: 'Gust Brockers tussen sport en schimmen' in 'Zes verhalen van zes auters over zes jaren met zes illustraties van zes tekenaars' (1965)
• 1 citaat in 'Spectrum citatenboek', samengesteld door C. Buddingh' (1967): 'De wereld zal aan vlijt ten onder gaan.'
• 1 verhaal: 'De mensen van Gors' in 'Kom op uw verhaal' (1970)
• 1 verhaal: 'Een waanzinnig ventje' in 'Stukjes op naam', redactie Joke Veeninga (1972)
• 1 bijdrage: 'Carlo Balzani alias Vitalis' in 'Dat was nog eens lezen. 40 auteurs over boeken uit hun kinderjaren' (1972)
• 1 citaat in 'Standaard modern Citatenboek' samengesteld door Gerd de Ley (1973): 'Misschien is het wel waar dat de kracht van een cultuur omgekeerd evenredig is aan het gebruik van zeep en zonlicht. Toen de Romeinen zich overdadig gingen zalven en zich steeds meer aan de open lucht blootstelden, kwam hun beschaving in verval.'
• 1 bijdrage: 'De Ingreep' in 'Waaldrecht. Kroniek van een Nederlandse stad' (1973)
• 1 bijdrage: 'La douce France' in 'Op de Franse toer' (1974)
• 1 verhaal: 'De dagen zijn geteld' in 'Schrijven is blijven' (Singel 262) (1976)
• 1 verhaal: 'De mensen van Gors' in: 'Het grote Nederlandse verhalenboek. Een bundel van de opmerkelijkste verhalen, gedichten en prenten uit de laatste 50 jaar' (red. Hella S. Haasse, Ad Petersen, Koos Postema en Willem van Toorn) (VARA, 1977)
• 1 bijdrage in 'Querido in Amerika. Anekdotes en fantasieën' (1979)
• 1 bijdrage: 'De schipper werd boer' in 'Jan de Hartog' (1981)
• 1 bijdrage: 'De toekomst van een dichteres' in 'Tweezaamheid' (1985)
• 1 citaat in 'Kosmos groot citatenboek' (1986): 'De wereld gaat aan vlijt ten onder.'
• 1 verhaal: 'Korte geschiedenis in kerstbomen' in 'Kerstverhalen' (1988)
• 1 verhaal: 'De buitenstaander' in 'Het verzonnen kind' (1989)
• 1 verhaal: 'De vrijheid is een droom' in 'Onderweg', samenstelling Joop Been (1992)
• 1 citaat in 'Prisma van de citaten' (1994): 'De wereld gaat aan vlijt ten onder.'

Tijdschriften:

• Max Dendermonde publiceerde in 'Opwaartsche wegen'.
• Na zijn mulo-examen en tijdens zijn kweekschool-studie werkte hij als voluntair bij het 'Groninger Dagblad'.
• Max Dendermonde was van 1950 tot 1954 reportageredacteur bij 'De Groene Amsterdammer'
• Max Dendermonde schreef van 1955 tot 1958 reportages voor 'Het Parool'.
• Max Dendermonde publiceerde in 'Snoecks'.

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• In 1965 verscheen, ter gelegenheid van 50 jaar Querido, het boekje 'Van zes een jaar'. Er staan verhalen in van J. Bernlef, Max Dendermonde, A. den Doolaard, Hella S. Haasse. Alfred Kossmann en Helga Ruebsamen. In een prijsvraag konden de lezers de verhalen aan de juiste auteur toewijzen.
• Gerrit Jan Zwier besteedt in 'Dagboek van een provinciaal' aandacht aan Max Dendermonde (27 maart, 23 mei en 2 december 1991)
• Een bijdrage over Max Dendermonde in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Rody Chamuleau (augustus 1987/mei 1995)
• Alexander (Alec) Weatherwood uit 'De wereld gaat aan vlijt ten onder' werd door Inez van Eijk en Rudi Wester beschreven in hun 'Honderd helden uit de Nederlandse literatuur'.

Literaire prijzen:

Max Dendermonde was lid van de jury van:

• Detectiveprijsvraag Bruna 1952.
• Vara-prijsvraag 1952 en 1953.

Opmerkingen:

• Max Dendermonde werd geboren in Winschoten, maar groeide op in de stad Groningen, waarzijn vader werkte als machinebankwerker bij de gemeentetram.
• Zijn vader werd bedrijfsleider bij het Groninger bad- en washuis. Hij was actief in de sociaal-democratische beweging.
• Max Dendermonde bleef twee keer zitten in de eerste klas van de HBS en zakte een keer voor zijn mulo-examen.
• Terwijl hij in zijn vrije tijd voor een krant schreef, behaalde hij de onderwijzersakte (1941).
• Hij heeft nooit 'voor de klas gestaan'. Hij wilde schrijver worden en niets anders.
• Max Dendermonde debuteerde met poëzie, o.a. 'Water en brood' (1941)
• In de jaren voor de Tweede Wereldoorlog kende Groningen een actief literair leven. Ook Max Dendermonde speelde hierbij een rol.
• In 1944 trouwde hij met Titia Olthof. Zij overleed enkele jaren later.
• In 1945 werd hij aangesteld als hoofd van de afdeling letteren van Radio Herrijzend Nederland, waar hij o.a. literaire programma's maakte samen met Garmt Stuiveling (Met en zonder omslag).
• Daarna was hij tot 1960 in dienst bij de VARA. Voor deze omroep verzorgde hij o.a. jarenlang wekelijkse uitzendingen als 'Artistieke staalkaart' en 'Met en zonder omslag'.
• Van 1947 tot 1950 was hij publicity-manager van een filmmaatschappij (Warner Bros).
• In de jaren na de Tweede Wereldoorlog heeft Max Dendermonde (zeer) veel gedronken. Zijn tweede huwelijk mislukte mede door zijn drankprobleem. Sinds 1962 ' stond hij droog'.
• Zijn grootste succes was zonder twijfel 'De wereld gaat aan vlijt ten onder' (1954) Hij schreef het in zes weken, vond het zelf niet echt geslaagd, maar het is zo'n dertig keer herdrukt.
• Max Dendermonde was getrouwd met de fotografe Annelies Scholtz. Dit was zijn derde huwelijk. Hij zei zelf: 'Mijn eerste vrouw heb ik verloren door de dood, mijn tweede door de drank'. Met Annelies Scholz en twee kinderen emigreert hij in 1967 naar Amerika.
• Zijn stroom van publikaties is een paar keer onderbroken geweest door langdurige reizen, bijvoorbeeld één keer per schip rond de wereld en een grote trip van vier jaar, per camper door de U.S.A., Canada en Mexico, samen met zijn gezin.
• Max Dendermonde was 'broodschrijver' en leverde ook op verzoek. Zo heeft hij minimaal 50 'gedenkboeken' geschreven voor jubilerende bedrijven en instellingen.
• Sinds 1979 woonde hij in Sarasota (Florida). Als hij af en toe in Nederland was, verbleef hij in de Kortenaerstraat in Amsterdam.

Anderen over Max Dendermonde:

• De auteur ontpopt zich als een rasverteller, een verhalenmaker bij uitstek, die zich een scherpzinnig waarnemer toont. Hij ziet kans de meest uiteenlopende situaties vlot, gedetailleerd en plastisch te beschrijven en met geloofwaardige types in te vullen, hoewel hij zich in werken van langere adem nogal eens wil verliezen in irrelevante gegevens, in de beschrijving waarvan hij dan weer zoveel plezier blijkt te hebben, dat de hoofdlijn in het nauw dreigt te geraken. (Rody Chamuleau, Kritisch literair lexicon, augustus 1987)
• Dendermonde is een verteller van het gelouterde soort, die graag de tijd neemt om zijn verhaallijnen en personages te ontwikkelen. In plaats van af te dalen in de spelonken van iemands bewustzijn, waar het schaarse licht van de buitenwereld slechts op een vlekkerige en grillige manier binnendringt, schildert hij het liefst een vitale wereld van mensen van vlees en bloed, die allerlei betrekkingen met elkaar onderhouden. (Gerrit Jan Zwier, Leeuwarder Courant, 30-11-1990)
• Dendermonde is voor het grote publiek heel lang de schrijver geweest van één boek, De wereld gaat aan vlijt ten onder (1954). Hij schreef het in zes weken. Hijzelf noch zijn uitgever vond het een werkelijk geslaagde roman, maar er volgden een kleine dertig drukken, zodat de auteur tientallen jaren doende was dit boek naar de achtergrond te schrijven. (Niek Miedema, VN, 11-01-2003)

Mijn favoriete citaat:

Naar een overzicht van citaten van Max Dendermonde

Links:

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Max Dendermonde
• Schrijversportret - Max Dendermonde
• AbsoluteFacts - Max Dendermonde
• Poëziemarathon - Max Dendermonde

Bronnen:

• Wie is die.... Auteurs van Singel 262 (1966)
• Paspoort voor de lezer. Nederlandse en Vlaamse auteurs van nu (1968)
• Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
• Querido's letterkundige reisgids (1983)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Prisma van de pseudoniemen (1992)
• Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945 (augustus 1987/mei 1995)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)