Achternaam: Daisne

Voornaam: Johan

Geboren: 02-9-1912

Te: Gent

Overleden: 09-08-1978

Te: Gent

Pseudoniem(en): Johan Daisne was het pseudoniem van Herman Thiery. Zijn voorouders waren Franse edelen uit het district Aisne vandaar zijn pseudoniem d'Aisne of Daisne.

Werk:

Poëzie:

• Verzen (1935)
• Breuken herleiden (1936)
• Afreacties en funderingen (1937)
• Kernamout (1938)
• Het einde van een zomer. Legerverzen uit de mobilisatie (1940)
• Hermine-uit-de-storm. Een bundel verzen uit en voor het leven (1944)
• De nacht staat op een kier (1944)
• Drie-hoog-voor. Gedichten uit de Kleine Kamer (1945)
• Tale Quale. Zo als het reilt .... (1945)
• Drie verzen maar, mijn Fred (1946)
• Ikonakind (1946)
• Zevenreizenboek. Dagboekgedichten 1937-'43 (1947)
• De Hollandse reis. Een reportage en een poëtisch tijdsbeeld van herrijzend Nederland anno 1945 (1947)
• Het-kruid-aan-de-balk (1953)
• Goudregen (1956)
• Vita nuova (1956)
• Laboro (met Rudi van Vlaenderen) (1959)
• De nacht komt gauw genoeg (1961)
• Ik heb u alles gegeven... Een bloemlezing uit zijn dichtwerk (1962)
• De droom is een herinnering aan dat wat nimmer is gebeurd (1965)
• afscheid van de dag. Verzen met commentaar (1965)
• De engelse groetenis (1967)
• Verzamelde gedichten (1978)
• Gepijnde honing (1978)

Proza:

• Gojim (1939)
• Aurora (1940)
• Maud Monaghan. Een spionageverhaal (1940)
• Renée (1940)
• De trap van steen en wolken (1942)
• Zes domino's voor vrouwen (Raissa/Aurora/Renée/Maud/Monaghan/Agnes/Veva) (1944)
• Schimmen om de schemerlamp (verhalen) (1947)
• Het venster op het leven (in eigen beheer, 1947)
• Egbertha in de onderwereld (1947)
• De man die zijn haar kort liet knippen (1947)
• Egbertha (heruitgave van 'Egbertha in de onderwereld') (1948)
• Het eiland in de Stille Zuidzee (1949)
• De trein der traagheid (1950)
• De wedloop der jeugd (1950)
• Met dertien aan tafel of Knalzilver met schelpgoud (verhalen) (1950)
• De vier heilsgeliefden (1955)
• 't En is van u hiernederwaard... Mijn stamboomverhaal (1956)
• Lago Maggiore. De roman van een man. De roman van een vrouw (1957)
• De vierde engel (1958)
• Grüss Gott. Een idylle uit Carinthië (1958)
• De neusvleugel der muze. Een roman van de film (1959)
• De schone van nooit weer (1960)
• Hoe schoon was mijn school. De roman van een leraar (1961)
• Met een inktvlek geboren (aforismen) (1961)
• Baratzeartea. Een Baskisch avontuur of de roman van een schrijver (1962)
• Veritza. Een kerstverhaal (1962)
• De zoete smaak van de zee (1963)
• Venezy. Een wild verhaal uit de oude kroeg der jeugd (heruitgave van 'Het eiland in de Stille Zuidzee') (1963)
• Pavane (1964)
• De wedloop der jeugd en andere verhalen (1964)
• Als kantwerk aan de kim. Een roman van de Stille Week (1965)
• Ganzeveer en kogelpen (aforismen) (1965)
• Charaban (verhalen) (1965)
• Mijn levensliedje(s). Herinneringen (1965)
• Dossier nr. 20.174 (1966)
• Veva (1966)
• Reveillon-Reveillon. Een tweeluikroman (1966)
• Ontmoeting in de zonnekeer. Een korte anti-Simenonroman (1967)
• Twee schelpen en wat gruis (verhalen) (1967)
• Zuster Sharon (1967)
• Met zeven aan tafel (verhalen) (1967)
• Gojim, gevolgd door Zuster Sharon (1968)
• Dieter of wanneer de wapens weigeren (1970)
• Omnibus (1974)
• Trefwoorden. Een kleine verzameling (verhalende) aforismen (door Gerd de Ley) (1975)
• Winterrozen voor een kwakzalver (1976)
• De droom maakt alles waar. Aforismen (1977)
• Venezy, of het eiland in de Stille Zuidzee (heruitgave van 'Het eiland in de Stille Zuidzee') (1978)
• De beste verhalen van Johan Daisne (1987)

Toneel:

• De charade van Advent (1942)
• Het zwaard van Tristan (1944)
• Tine van Berken (1945)
• Veva (1946)
• De liefde is een schepping van vergoding (Veva / Het zwaard van Tristan / Tine van Berken) (1946)
• De man die zichzelf optelefoneerde (1947)
• Het geluk (hoorspel) (1966)

Film:

• De geboorte (scenario, verfilmd door BRT) (1968)

Naslagwerken:

• Russische namen in het Nederlands. Spelling en uitspraak (1956)
• Dictionnaire Filmographique de la Littéature ondiale / Filmographic Dictionary of World Literature / Filmographisches Lexikon der Weltliteratur / Filmografisch Lexicon der Wereldliteratuur, Deel I (A-K) (1971)
• Dictionnaire Filmographique de la Littéature ondiale / Filmographic Dictionary of World Literature / Filmographisches Lexikon der Weltliteratur / Filmografisch Lexicon der Wereldliteratuur, Deel II (1975)
• Dictionnaire Filmographique de la Littéature ondiale / Filmographic Dictionary of World Literature / Filmographisches Lexikon der Weltliteratur / Filmografisch Lexicon der Wereldliteratuur, supplement A-Z (1978)

Vertalingen:

• Alexander Poesjkin, De bronzen ruiter & andere gedichten (1937)
• In 'De muze kent geen Babel, Poëzie uit alle werelddelen in vertaling'(1959) staat het door hem vertaalde gedicht 'Moskou' van Michaïl Joerjewitsj Lermontof.
• Johan Daisne vertaalde zijn eigen toneelwerk in het Frans, bijv. La Charade de l'Avent' (1943), Veva (1956), L'épée de Tristan (1948), Tine van Berken (1945)

Vertaald:

• 'Gojim' werd vertaald in het Engels, Frans en Russisch.
• 'De trap van steen en wolken' werd in het Duits vertaald als 'Die Treppe von Stein und Wolken' (1960)
• Der Mann, der sein Haar schneiden liess. (Vertaling van Georg Hermanowski, 1958). Het boek werd ook in het Spaans ('Vértigo', 1959), Frans ('L'homme au crâne rasé', 1965), Amerikaans ('The man who had his hair cut short', 1965), Zweeds ('Mannen som lätt snagga sig', 1967), Pools ('Czlowiek z ogolona glowa', 1968) en Portugees ('O homem da cabeça rapada', 1971) vertaald.
• 'Lago Maggiore' verscheen onder dezelfde titel in het Duits in 1957.
• 'Wie schön war meine Schule' (1962)
• 'Pierre Benoit, ou l'éloge du roman romanesque' (1964)
• 'Baratzearta' verscheen onder dezelfde titel in Duitsland (1965)
• 'Als kantwerk aan de kim' verscheen in Frankrijk als 'Les Dentelles de Montmirail' (1966) en in Duitsland als 'Montmirail'.
• 'Der Nasenflügel der Muse' (1968)
• 'De trein der traagheid' verscheen in Duitsland als 'Die Fahrt ins Jenseits' (1968) en in Frankrijk als 'Un soir, un train...' (1973)

Essays/reportages:

• Stof op het Kremlin (1935)
• De filosofische waarden in de economie (1936)
• De nieuwe dichtersgeneratie in Vlaanderen (studie en bloemlezing) (1940)
• De Russische literatuur (in eigen beheer, 1945)
• In Meomoriam Robert Mussche, dichter en Verzetsheld (1946)
• In het teken van Esmoreit (1947)
• Moskou 800 jaar (1947)
• De Hollandse reis. Een reportage en een poëtisch tijdsbeeld van herrijzend Nederland anno 1945 (1947)
• Hedendaagse filmkunst (1948)
• Reisebilder uit bezet Duitsland (1948)
• Van Nitsjevo to Chorosjo. Geschiedenis der Russische literatuur met bloemlezing (1948)
• De vrede van Wroclaw, of een proeve van spijkerschrift op het IJzeren Gordijn (1948)
• Losse beschouwingen over het dossier van het magisch realisme (1949)
• Kritiek van de Kinematograaf (1950)
• Florence en de film, of een blozende lelie als brandmerk (1951)
• Filmatiek, of de film als levenskunst (1956)
• Versleer in vogelvlucht (anti-experimentele les, 1956)
• Lantarenmuziek. Een nieuwe bundel filmatiek, ter gelegenheid van het 60e jaarfeest van de bioscoop (1957)
• Letterkunde en magie (1957)
• Feest van de film. Het WT-festival Brussel '58 (1958)
• Film en tijd. Een confrontatie der belangrijkste films van alle tijden (1958)
• Gaat de roman ten onder (met H. Teirlinck) (1959)
• Zien en zijn. De 50 beste of slechtste films der laattse jaren. Een nieuwe bundel filmatiek (1960)
• Pierre Benoit, of de lof van de roman romanesque (1960)
• Met een inktvlek geboren. Een klapper losse beschouwingen (1961)
• A pocketfull of miracles (1962)
• Tine van Berken of de intelligentie der ziel (1962)
• De bioscopiumschuiver. Een tweede pocket filmatiek (1963)
• Dagboekpoëzie (1964)
• Judex. Heldendicht van het feuilletonisme (1964)
• Gent, schoonschrift der Leie, Schets der Gentse letteren (1965)
• Greta Garbo, een droom die heeft geademd (1965)
• Ganzeveer en kogelpen of more or less brains. Een nieuwe 'klapper gedachten' (1965)
• Het geluk. Een lees- en luisterspel. Wat is magisch-realisme. Een kort essay over letterkunde en magie (herdruk van 'Letterkunde en magie') (1966)
• Fringilla. Een nieuwe (achtste) bundel filmatiek (1967)
• Bloed op het witte doek (1978)
• Over oude en nieuwe rolprenten: de dingen die niet voorbijgaan (1980)

Bloemlezingen:

• De nieuwe dichtersgeneratie in Vlaanderen (studie en bloemlezing) (1940)
• Van Nitsjevo to Chorosjo. Geschiedenis der Russische literatuur met bloemlezing (1948)

'Gebloemleesd'

Poëzie:

• 4 gedichten in 'Moderne Vlaamsche religieuze lyriek', samengesteld door Paul Sobry, A.J.D. van Oosten en Jan H. Eekhout (z.j.)
• 1 gedicht: 'Twee gelaten' in 'Dichters van dezen tijd', door D.A.M. Binnendijk (15e druk, 1946)
• 1 gedicht: 'En dit is 't vuur...' in 'Poëtisch akkoord. Honderd gedichten uit tien jaar Noord- en Zuid-Nederlandse literatuur', samenstelling: Pierre H. Dubois, Hubert van Herreweghen, Maurice Roelants en Garmt Stuiveling (1956)
• 1 gedicht: 'Salonmuziek' in 'Muziek en poëzie', bijeengebracht door Johan de Molenaar (1959)
• 1 gedicht: 'Met de trem door Arcadia' in 'Vlaanderen' (serie: Beeldende poëzie), bijeengebracht door Adriaan Morriën (1959)
• 1 gedicht: 'Oogst' in 'De spiegel van de Nederlandse poëzie', samengesteld door Hans Warren (1979)
• 1 gedicht: 'Het woord' in Brevarium der Vlaamse lyriek', door Marnix Gijsen & Karel Jonckheere (1979)
• 1 gedicht: 'Weduwe' in 'Geluk dat kan wel jaren duren. Het huwelijk in honderd gedichten', verzameld door Hans Warren en Mario Molegraaf (1999)

Proza:

• 1 verhaal: 'Het venster op het leven' in 'Omnibus voor de jeugd', samengesteld door Annie Winkler-Prins (1949)
• 1 verhaal: 'Katten en honden sterven als kinderen' in 'Zes Vlaamse novellen' (1952)
• 1 verhaal in 'Tien verhalen' door Anthonie Donker (boekenweekgeschenk 1953)
• 1 bijdrage: 'Mijn voorouders' in 'Familiealbum. Vlaamse auteurs schrijven over hun voorouders' (1955)
• 1 verhaal: 'De trein der traagheid' in 'Moderne Vlaamse verhalen', verzameld door André Demedts (z.j.)
• 1 bijdrage: 'Zelfportretje' in 'Schrijvers in de spiegel' (1972)
• 1 bijdrage: 'Wat ik het meest verafschuw, vraagt men mij' in 'Manteau-auteurs scheren hun zwarte schapen' (1973)
• 23 citaten in 'Standaard modern Citatenboek' samengesteld door Gerd de Ley (1973)
• 1 fragment: 'Een dobberende ziel' in 'Je weet niet wat je leest', een min of meer komplete doorsnee-bloemlezing van wat de nederlander leest (1978)
• 1 verhaal: 'De roman van een leraar' in 'Uit de school geklapt. Schoolleven in proza' een bloemlezing door Bert Smit (1984)
• 9 citaten in 'Kosmos groot citatenboek' (1986)
• 1 verhaal: 'De dood op de motorfiets' in 'Kort. Honderd Nederlandse en Vlaamse verhalen uit de twintigste eeuw', bijeengebracht door C.J. AartsM.C. van Etten (1993)
• 2 citaten in 'Prisma van de citaten' (1994)

Tijdschriften:

• Johan Daisne publiceerde in het schoolblad van het Gents atheneum.
• Johan Daisne was redacteur van 'Werk'.
• Johan Daisne was mede-oprichter en redacteur van 'Klaverdrie' (1937-1948) (met Marcel Coole en Luc van Brabant).
• Johan Daisne was redacteur van 'Vooruit' en van 'Nieuw Vlaams Tijdschrift'.
• Johan Daisne publiceerde in 'Het Vaderland', 'Pan', 'Yang', 'De Vlaamse Gids'.
• Johan Daisne schreef filmkritieken voor 'Periscoop'.

Over Johan Daisne:

• Jan Schepens, 'Johan Daisne, de dichter' (1946)
• Rik Lanckrock, 'Johan Daisne' (1956)
• 'Pan' gaf in januari 1961 een Johan Daisne-nummer uit.
• Michel Dupuis, 'Kennis maken met De trein der traagheid' (1968)
• Bernard Kemp, J. Daisne (1974)
• Johan Daisne (profielreeks) (1974)
• Frans Dumong, 'Omtrent De man sie zijn haar kort liet knippen' (1976)
• Anne Rooms, 'Omtrent De trein der traagheid' (1976)
• Frans Dumong, 'Omtrent De trap van steen en wolken' (1979)
• Hedwig Speliers (samenstelling), 'De pool van de droom. Van en over Johan Daisne' (1983)
• Een bijdrage over Johan Daisne in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Paul van Aken (augustus 1984).

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• 'De man die zijn haar kort liet knippen' werd in 1965 verfilmd door André Delvaux (met o.a. Yves Montand).
• 'De trein der traagheid' werd in 1968 verfilmd door André Delvaux.
• 'Veva/Dieter/De geboorte' verscheen als Bulkboek 16.
• 'De trein der traagheid' verscheen als Bulkboek 206.
• Godfried (Govert) Miereveld uit 'De man die zijn haar kort liet knippen' werd door Inez van Eijk en Rudi Wester beschreven in hun 'Honderd helden uit de Nederlandse literatuur'.
• Er bestaat een Studiecentrum Johan Daisne (zie links), dat o.a. jaarboeken uitgeeft.

Literaire prijzen:

• Vlaamse Staatsprijs 1946 voor 'Het zwaard van Tristan'.
• De verfilming van 'De trein der traagheid' werd diverse malen bekroond.
• August Beernaert-prijs 1951 voor 'De man die zijn haar kort liet knippen'.
• Letterkundige Prijs der Stad Gent 1954 voor 'Het kruid-aan-de-balk'.
• Arthur Merghelynck-prijs 1958 voor 'Lago Maggiore'.
• Vlaamse Staatsprijs 1960 voor 'De neusvleugel der muze'.
• Referendum der Vlaamse Letterkundigen 1961 voor 'De neusvleugel der Muze'.
• Referendum der Vlaamse Letterkundigen 1962 voor 'Hoe schoon was mij school'.
• Referendum der Vlaamse Letterkundigen 1964 voor 'Baratzeartea'.
• 'Het geluk' werd bekroond in de luisterspelwedstrijd van de Nederlandse Radio-Ubie en de BRT (1966)
• Internationale Kogge-prijs 1967 voor zijn gezamenlijke werk.

Johan Daisne was jurylid en (een keer) voorzitter van de Belgische Wereldfestivals van de film in1947, 1949 en 1958.

Opmerkingen:

• Zijn vader - Michel Thiery - was onderwijzer en stichter van het Schoolmuseum in Gent. Zijn moeder - Augusta de Taeye - was lerares aan de Stedelijke Meidjesnormaalschool in Gent en rijksinspectrice onderwijs. Johan Daisne had twee broers.
• Johan Daisne volgde het lager onderwijs (1918-1923), technisch vierdegraadsonderricht (1924-1925) en daarna het Gents Atheneum (1926-1930). Hij verkocht aan klasgenoten Nederlandse en Franse opstellen om aan geld te komen.
• Na het atheneum werkte hij een jaar als kantoorbediende in de textielfabriek La Lys.
• Daarna studeerde hij - vanaf 1931 - economische wetenschappen en Slavische talen in Gent. Hij promoveerde in 1936.
• Johan Daisne diende in 1935/1936 als soldaat bij de zware artillerie.
• Na zijn promotie werkte Daisne kort als studiemeester aan het Gents atheneum, daarna als adjunct-directeur van de beroepsvereniging der bouwondernemers.
• Van 1936 tot 1944 woonde hij op een klein pensionkamertje in Brussel.
• Van 1936 tot 1960 was hij óók docent Nederlands aan de Gentse miesjeskweekschool en van 1949 tot 1955 aan het Instituut voor Sociale Studie in Brussel.
• In 1939 werd hij gemobiliseerd. Als verbindingsofficier maakte hij de 18-daagse veldtocht mee. Na de capitulatie verbleef hij enige tijd in Carcassone in Frankrijk. Ook bij de bevrijding in 1944 was hij weer kort soldaat.
• Zijn toneelstuk 'De charade van Advent' werd in 1943 door de Duitsers verboden.
• Johan Daisne hoort samen met Hubert Lampo tot de belangrijkste vertegenwoordigers van het magisch-realisme.
• Johan Daisne trouwde op 18-11-1944 met Polly van Dyck. Ze gingen in Schaarbeek wonen.
• Zijn dochtertje Frédérique overleed in 1946 Het verlies van zijn dochtertje heeft hij in veel van zijn boeken verwerkt, o.a. in 'Ionakind'.
• In 1947 werd zijn zoon Evert geboren.
• Johan Daisne en Polly scheidden. Hij hertrouwde in 1957 met Marthe Kinaupenne. Ze gingen wonen in villa vna Berken, Aan de Bocht (Gent).
• Van 1945 tot 1977 was hij hoofdbibliothecaris van de stad Gent.
• In 1951 overleed zijn vader. Daisne werd hierna ziek en depressief.
• Johan Daisne heeft veel gereisd, onder meer naar de Oosteuropese landen.
• In 1967 volgde Johan Daisne Herman Teirlinck op in de Koninklijke Vlaamse Academie. Hij was ook lid van de Association des Ecrivains belges.
• Johan Daisne werd in stilte gecremeerd. Zijn as werd uitgestrooid. Op het graf van zijn vader (Westerbegraafplaats Gent, graf 4287) werd de naam van Johan Daisne aangebracht.

Anderen over Johan Daisne:

• Om zijn gevoelige en genuanceerde stijl, zijn hoogstaande verbeeldingsgehalte, zijn veelzijdige én positieve én zo oprechte menselijkheid, zijn overvloed van leven, zijn cultuur, en, niet in het minst, zijn edele spiritualiteit, bejegen ik hem - reeds sinds enkele jaren - met grote sympathie en overtuigde bewondering als een der waardevolste schrijvers van Vlaanderen, en veruit de waardevolste prozaschrijver van zijn generatie. (Albert Westerlinck, Dietsche Warande en Belfort, november 1958)
• Daisne heeft niet alleen een neiging tot kitsch - men leze ook het slot van zijn Hoe schoon was mijn school en de tweede helft van zijn Baratzeartea - zijn werk, zijn poëzie ook, glijdt ook herhaaldelijk uit in sentimentaliteit, die voor innigheid wordt gehouden. (Kees Fens, Loodlijnen, blz. 88)
• Johan Daisne is eerst en vooral een virtuoos van het woord, een onvergetelijk stilist ; en dat zal hij ook voor de komende generaties wel blijven. (G. van Severen, Métropole, 25-09-1971)
• Zijn omvangrijke oeuvre laat een weelderige en speelse fantasie, een veelzijdige geestelijke belangstelling en een uitzonderlijke virtuositeit zien. (Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur, blz. 87)

Mijn favoriete citaat:

Naar een overzicht van citaten van Johan Daisne

Links:

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Johan Daisne
• Louis' Thuispagina - Vlaamse schrijvers - Johan Daisne
• Studiecentrum Johan Daisne - Biografie
• Collegenet - Johan Daisne
• Absolutefacts - Johan Daisne

Bronnen o.a.:

• Paspoort voor de lezer. Nederlandse en Vlaamse auteurs van nu (1968)
• Bulkboek 16
• Johan Daisne (profielreeks) (1974)
• Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
• Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945 (augustus 1984).
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Prisma van de pseudoniemen (1992)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Hans Heesen e.a., Waar ligt Poot? (1997)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)