Achternaam: Buysse

Voornaam: Cyriel

Doopnamen: Cyrillus Gustave Emile

Geboren: 20-09-1859

Te: Nevele

Overleden: 25-07-1932

Te: Afsnee

Pseudoniem(en): In 'Groot Nederland' gebruikte Cyriel Buysse het pseudoniem Prosper van Hove. De roman 'Levensleer' verscheen eerst in 'Groot Nederland', Buysse schreef het samen met Virginie Loveling onder het pseudoniem Louis Bonheyden.

Werk:

Proza:

• Guusje en Zieneken. Schetsen uit het Boerenleven (1887)
• Twee herinneringen uit Amerika (1888)
• Beter laat dan nooit (1891)
• Het huwelijk van neef Perseyn (1893)
• Het recht van den sterkste (1893)
• De biezenstekker (1894)
• Sursum corda! (1894)
• Wroeging (1895)
• Mea culpa (1896)
• Op 't Blauwhuis (1897)
• De zwarte kost (1898)
• Schoppenboer (1898)
• Uit Vlaanderen (1899)
• Te lande (1900)
• 'n Leeuw van Vlaanderen (1900)
• Van arme menschen (1901)
• Daarna (1903)
• Aan 't strand (1903)
• Tusschen Leie en Schelde (1904)
• In de natuur (1905)
• 't Verdriet van meneer Ongena (1906)
• Het leven van Rozeke van Daelen (1906)
• 't Bolleken (1906)
• Lente (1907)
• Het volle leven (1908)
• 'k Herinner mij (1909)
• De eenzame (1909)
• Het "ezelken"(Wat niet vergeten was) (1910)
• De vroolijke tocht (1911)
• Stemmingen (1911)
• Levensleer (met V. Loveling) (1911)
• De nachtelijke aanranding (1912)
• Per auto (1913)
• Van hoog en laag. Een eerste levensboek (1913)
• Oorlogsvizioenen (1915)
• Zomerleven (1915)
• Een vroolijk drietal (1916)
• Van een verloren zomer (1917)
• De roman van den schaatsenrijder (1918)
• De strijd (1918)
• De twee pony's (1919)
• Plus-que-parfait (1919)
• Zooals het was... (1921)
• Uit de bron (1922)
• De Laatste Ronde (1923)
• Tantes (1924)
• Typen (1925)
• Uleken. Van oud en jong (1926)
• Kerels (1927)
• Dierenliefde (1928)
• De schandpaal (1928)
• Wat wij in Spanje en Marokko zagen (met M.L.A. Barnardiston) (1929)
• Uit het leven (1930)
• Twee werelden (1931)
• Krachten (Het hofje, Donder de Beul, gekozen en ingeleid door C. Bittremieux) (1966)
• Verzameld werk (7 delen) (1974-1982)

Toneel:

• De plaatsvervangende vrederechter (1895)
• Driekoningenavond (1899)
• Maria (1900)
• Het gezin van Paemel (1903)
• De landverhuizers (1904)
• De sociale misdaad (1904)
• Se non é vero... (samen met A.W.G. van Riemsdijk) (1905)
• Het recht (1908)
• Sususususut (1921)
• Jan Bron (1921)

Dagboeken:

• Zomerleven (1915)

Brieven:

• Een idylle in de late negentiende eeuw. Rosa Rooses' Brieven aan Cyriel Buysse (1982)
• 1 brief van Cyriel Buysse aan Max Rooses en echtgenote (09-06-1892) in 'Briefgeheim', samengesteld door René van Stipriaan (1993)

Essays:

• Emile Claus. Mijn broeder in Vlaanderen (1922)

Vertalingen:

Vertaald:

• Tijdens de Eerste Wereldoorlog verschenen vertalingen van zijn werk - zonder zijn toestemming - in het Duits.
• 'Tantes' werd door Aimé Colpaert in het Frans vertaald.

Bloemlezingen:

'Gebloemleesd'

Proza:

• 1 verhaal: 'Grueten Broos' in 'Vlaamse Verhalen', samengesteld en ingeleid door André Demedts.
• 1 verhaal: 'In de natuur' in 'Nederlandse schrijvers en schrijfsters II', L. Leopold (17e druk, 1961)
• 1 verhaal: 'De stier' in 'Verhalen rond 1900. Oorspronkelijk werk uit de periode 1885-1915', gekozen door Wim Zaal (1978)
• 2 verhalen in 'Van het leven dat voorbij gaat. Naturalistische verhalen', samengesteld door F.H. de Wit (1982)
• 1 verhaal: 'Blanche' in: 'Een avontuur en andere naturalistische novellen', Bulkboek 165 (1987)
• 1 verhaal: 'Franse restauraties en hotels' in 'Lekker Lui 1995', samenstelling Petra Waaijer en Nanda Meijnen (1995)
• 1 verhaal: 'Brutus' in 'Kort. Honderd Nederlandse en Vlaamse verhalen uit de twintigste eeuw', bijeengebracht door C.J. AartsM.C. van Etten (1993)
• 1 verhaal: 'In het verlaten dorpje' in 'Lekker lui 1996', samenstelling Nanda Jansen-Meijnen (1996)
• 1 verhaal: 'Normandië' in 'Bon voyage en France', samenstelling nanda Meijnen, Jaap Voerman en Petra Waaijer (1998)
• 1 verhaal: 'Arles' in 'Als een god in de Provence', samenstelling Loek Polders (2001)

Tijdschriften:

• In oktober 1885 verschijnt (anoniem) zijn eerste werk in het 'Volksbelang': 'Het Erfdeel van Onkel Baptiste'.
• In 1886 publiceerde hij in 'Het Nederlands Museum' het verhaal 'Broeder en Zuster'.
• Cyriel Buysse publiceerde in 1890 'De biezenstekker' in 'De Nieuwe Gids'.
• Cyriel Buysse was in 1893 mede-oprichter van 'Van nu en straks'. Na een jaar stapte hij uit de redactie.
• Cyriel Buysse was in 1903 mede-oprichter van 'Groot Nederland'. Hij was redacteur van de oprichting+ tot zijn dood.
• Cyriel Buysse was in 1915 (kort) redacteur van 'De Vlaamsche Stem.
• Van 1917 tot 1919 werkt Cyriel Buysse mee aan 'De Haagsche Post'.
• Cyriel Buysse publiceerde in de 'Amsterdammer', 'Le Réveil', 'De Week', 'De Telegraaf', 'Den Gulden Winckel',

Over Cyriel Buisse:

• In 1911 gaf 'De Boomgaard' een speciaal Buysse-nummer uit.
• Herman van Puymbrouck, 'Cyriel Buysse en zijn land' (1911)
• D.B. Steyns, 'De Vlaamse Schrijver Cyriel Buysse. Zijn Wereld en zijn Werk' ( 1913)
• Herman van Puymbroeck, 'Cyriel Buysse en zijn land' (1913)
• Achilles Mussche, 'C. Buysse, een studie' (1930)
• Rob Roemans, 'Kritische bibliographie van C. Buysse, gevolgd door een bibliographie over C. Buysse' (1931)
• Een bijdrage 'In memoriam Cyriel Buysse' in 'Geschenk 1933' door Achilles Mussche.
• Richard Minne, 'Cyriel Buysse' (monografieën over Vlaamse Letterkunde) (1959)
• A. van Elslander, 'C. Buysse, Uit zijn leven en zijn werk' (1960/1961)
• M. Galle, 'C. Buysse' (1966)
• P.H.S. van Vreckem, 'De invloed van het Franse naturalisme in het werk van C. Buysse' (1968)
• K. Jonckheere, 'Boeketje Buysse' (n.a.v. verschijnen verzameld werk) (1974)
• Een bijdrage over Cyriel Buysse in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Anne Marie Musschoot (februari 2000).

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• 'Het gezin Van Paemel' werd in 1986 verfilmd door Paul Cammermans.
• In Deurle zetelt het Cyriel Buysse Genootschap.

Literaire prijzen:

• Driejaarlijkse Staatsprijs voor de Vlaamse letterkunde 1917.

Opmerkingen:

• Cyriel Buysse was de zoon van een (cichorei)fabrieksdirecteur en had de titel 'baron'.
• Hij werd geboren aan de Lange Munt in Nevele, in het huis naast dat van de gezusters Loveling. Zijn moeder was een zus van deze schrijfsters.
• In 1871 ging hij naar de Rijksmiddelbare jongensschool in Gent. Van 1873 tot 1875 ging hij naar de 'cinquième professionelle' van het Gents ateneum.
• Zijn tante, Virginie Loveling moedigde hem aan om te schrijven, hoewel zijn vader hem had voorbestemd om de fabriek over te nemen.
• Het oudste werk dat van hem bekend is zijn zijn parodiërende 'Verslagen over den Gemeenteraad van Nevele', die hij in 1885 in zijn omgeving verspreidde.
• Hij maakte enkele zakenreizen naar Amerika (1886, 1891, 1892 en 1893). Wellicht is hij zelfs serieus van plan geweest te emigreren.
• Buysse was een bewonderaar van Emile Zola. Vooral uit 'Het recht van den sterkste' (1893) blijkt de invloed van Zola.
• 'Het recht van de sterkste' was al in 1891 klaar, maar werd pas uitgegeven in 1893, na bemiddeling door Willem Kloos. Men vond dat er in het boek 'gewilde grofheden en vuiligheden' voorkwamen. Buysse weerlegde dit door te zeggen dat hij alleen de waarheid had opgeschreven.
• Mede hierdoor is zijn werk lang verboden geweest in katholieke bibliotheken en op katholieke scholen.
• Cyriel Buysse trouwde op 1 oktober 1896 in Haarlem met Nelly Dyserinck, een Nederlandse vrouw van Westvlaamse afkomst. Zij was weduwe en had drie dochters. Ze gingen wonen aan de Laan van Meerdervoort in Den Haag.
• Buiten België had hij last van heimwee en hij kwam steeds naar zijn geboortestreek terug.
• In de 'Amsterdammer' van 17-01-1897 liet Cyriel Buysse zich laatdunkend uit over de flaminganten en de Vlaamse literatuur. Dit werd hem in Vlaanderen niet in dank afgenomen, het leidde o.a. tot een breuk met 'Van nu en straks'. Buysse zwakte zijn verhaal later wat af, door te verklaren dat hij het vooral over de leden van de Vlaamse Academie had gehad.
• Op 28-08-1889 werd hun zoon René Cyriel geboren.
• In 1899 werd Cyriel Buysse lid van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde in Leiden.
• Vanaf 1900 woonden ze in de lente en de zomer in Vlaanderen. Ze huurden een klein landgoed in Afsnee aan de Leie (in de buurt van Gent). Het huis heette 'La Maison Rose / Het Roze Huis'.
• Na 1900 werd het werk van Buysse minder pessimistisch van toon en kreeg het zelfs een wat ironische inslag.
• Door Maurice Maeterlinck werd hij 'onze Maupassant' genoemd.
• 'Het leven van Rozeke van Daelen' (1906) wordt gezien als zijn beste werk.
• In 1910 liet hij op de Molenheuvel in Deurle een huisje op palen bouwen. Hij schreef hier enkele van zijn romans.
• Als schrijver wordt hij gerekend tot het 'naturalisme'. Hij beschreef in zijn werk het Vlaamse landleven. Hierbij stelde hij sociale misstanden aan de orde.
• In 1929 wordt in Antwerpen een tentoonstelling georganiseerd t.g.v. zijn zeventigste verjaardag.
• Op 19-11-1930 wordt Cyriel Buysse lid vande Koninklijke Vlaamse Akademie voor Taal en Letteren.
• In 1932 werd hij (vier dagen voor zijn overlijden) in de adelstand verheven, hij werd baron. Hij accepteerde de titel, al had hij heel zijn leven de baronnen aangevallen.
• Hij was kommandeur in de Leopoldsorde, kommandeur in de Kroonorde, ridder on de orde van Oranje Nassau.
• Cyriel Buysse overleed op 25-06-1932 's avonds om half negen ten gevolge van een beroerte. Hij was de laatste tijd ziekelijk: spieraandoeningen en aderverkalking.
• Cyriel Buysse werd op 29-07-1932 begraven op de Westerbegraafplaats in Gent (graf 332-R), naast (zijn tante) Virginie Loveling.
• In Nevele is de Tieltstraat omgedoopt in Cyriel Buyssestraat.
• Op zijn geboortehuis is een gedenkplaat aangebracht.
• Tussen pakweg 1960 en 1980 is veel van zijn werk herdrukt.

Anderen over Cyriel Buysse:

• Het type van de perverse decadent, de cynische antiklerikalist, de vuilschrijver die aast op passies. (Boekengids, jaren twintig)
• Ik meen mij uit de letterkundeboekjes te herinneren dat men gewoon is Buysse een pessimist te noemen. Zelfs al zou ik het altijd ietwat domme, vooropgezette, dat voor mij in een dergelijke term ligt, verwaarlozen, dan nog zou hij mij onjuist lijken. Maar ik geloof wel enigszins te begrijpen wat zij, die dit ongelukkige etiket op Buysse hebben geplakt, misschien onbewust hebben gevoeld. Het is die onpartijdigheid, die belangeloosheid tegenover het leven, die volkomen afwezigheid van filosofische constipatie en (o! voor ons land en onze tijd niet genoeg te loven!) ethische gezindheid, die hem tot een zo souverein verbeelder van leven en levens heeft gemaakt. (J.C. Bloem, Vandaag, 15-09-1929)
• Buysse was op en top, en hij is dat tot 1932 gebleven, een negentiende-eeuws realistisch romancier, een schrijver van vóór 'l'ère du soupçon', ons tijdperk van achterdocht. (Clem Bittremieux, Krachten, blz. V)
• De schrijver Cyriel Buysse nam binnen het Vlaamse literaire leven van zijn itjd een uitzonderingspositie in: hij was niet katholiek en stelde zich gereserveerd op tegenover de flaminganten. Overh et algemeen had men niet al te veel waardering voor de afstandelijke manier waarop hij het Vlaamse leven tekende: Buysse weigerde de boeren en dorpelingen mooier of heroïscher voor te stellen dan hij ze zag. Gevolg was dat hij altijd in de schaduw van de gevierde en gelauwerde Streuvels kwam te staan. (Ton Anbeek, VN, 21-11-1981)

Mijn favoriete citaat:

Naar een overzicht van citaten van Cyriel Buysse

Links:

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Cyriel Buysse

Bronnen o.a.:

• Krachten (serie 'Kort en Goed') (1966)
• Karel Jonckheere, Boeketje Buysse (1974)
• Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Prisma uittrekselboek Nederlandse literatuur 1880-1945 (1992)
• Prisma van de pseudoniemen (1992)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Hans Heesen e.a., Waar ligt Poot? (1997)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)