Achternaam: Brouwers

Voornaam: Jeroen

Doopnamen: Jeroen Godfried Maria

Geboren: 30-04-1940

Te: Jakarta (Batavia)

Pseudoniem(en): Jeroen Brouwers publiceerde werk onder de pseudoniemen: Roosje W. Breuner, Jouwre Broesner, Henri van Maaren en Jeroen Zondervan.

Theodoor Holman gebruikte Jeroen Brouwers als pseudoniem in 'Propria cures'.

Werk:

Proza:

• Het mes op de keel (verhalen) (1964)
• Joris Ockeloen en het wachten (1967)
• De toteltuin. Gevallen van de sfinx (verhalen) (1968)
• Groetjes uit Brussel (ansichtkaarten over liefde, literatuur en dood) (1969)
• Zonder trommels en trompetten (1973)
• Zonsopgangen boven zee (1977)
• Klein leed. Drie verhalen (1977)
• Mijn Vlaamse jaren (autobiografisch) (1978)
• Het verzonkene (1979)
• Bezonken rood (1981)
• Et in Arcadia ego. Zang voor mijn haan die dood is (verhalen) (1981)
• Verhalen en levensberichten (een keuze uit de vroege verhalen) (1983)
• Winterlicht, een vergeetboek (1984)
• De sprong (1985)
• Miniatuur van wanhoop (autobiografisch) (1987)
• De zondvloed (1988)
• De Indiëromans: De zondvloed (1988)
• Zomervlucht, een fuga (1990)
• Anaïs Anaïs (verhalen) (1991)
• De Indië-romans (1992)
• Het is niets (autobiografisch) (1993)
• De vervulling/De kleine dood (bibliofiele uitgave) (1994)
• De vervulling (verhalen) (1996)
• Kilometers (1996)
• De rode telefoon (1997)
• De zondvloed. Uitgegumde fragmenten (1997)
• Feuilletons, deel 5, Terug naar huis(1998)
• Geheime kamers (2000)
• Wie begrijpt ooit wat? (citaten, verzameld door Gerd de Ley) (2001)
• Het leven, de dood (verhalen) (2003)

Voor kinderen:

• De Feunix (verhaal bij tekeningen van Marten Toonder, onder het pseudoniem Roosje W. Breuner) (1972)

Toneel:

• Zonder onderschriften. Een dramatische dialoog (1980)

Brieven:

• Kroniek van een karakter. I. De achterhoek (1987)
• Kroniek van een karakter. II. De oude Faust (1987)
• Kroniek van een karakter (privé-domein) (1992)
• 1 brief van Jeroen Brouwers aan Tom van Deel (29-08-1977) in 'Briefgeheim', samengesteld door René van Stipriaan (1993)
• 2 brieven van Geert van Oorschot aan Jeroen Brouwers (met zijn commentaar) in: 'Geert van Oorschot, Brieven van een uitgever' (1995)
• Alles is iets (dagboekbladen en brieven) (1998)

Vertalingen:

• Robert Walser, Jakob von Gunten, Een dagboek (1981)
• Kurt Tucholsky, Rheinsberg: een plaatjesboek voor verliefden (1986)
• Robert Walser, De bediende (1987)
• Gottfried August Bürger, De avonturen van de Baron von Münchhausen

Vertaald:

• Olivera Petrovic Stankovic vertaalde werk (o.a. 'Het verzonkene' en 'Zonder trommels en trompetten') van Brouwers in het Servo-Kroatisch.
• Enkele van zijn verhalen zijn in het Duits vertaald.
• 'Bezonken rood' werd in het Frans vertaald: 'Rouge décanté' (1994), in Duitsland heette het boek 'Versunkenes Rot'.

Essays:

• Edith Piaf: lyrische straatmus (1961)
• Van rondeel tot chanson (AO-reeks) (1963)
• Couperus 1863-1963 (AO-reeks) (07-06-1963)
• Zachtjes knetteren de letteren (literaire anekdotes) (1975)
• Harry Mulisch (1976)
• Kladboek. Polemieken Opstellen Herinneringen (1979)
• De Nieuwe Revisor (1979)
• Kladboek 2. De Bierkaai (1980)
• De spoken van Godfried Bomans (1982)
• Es erg sum (1982)
• Alleen voor Vlamingen (1982)
• De laatste deur. Essays over zelfmoord in de Nederlandstalige letteren (1983)
• De levende stilte van Stig Dagerman (1985)
• Hélène Swarth. Haar huwelijk met Frits Lapidoth 1896-1910 (1985)
• Hij is reeds aan de overzijde: necrologieën van schrijvers (1986)
• De schemerlamp van Hélène Swarth. Hoe beroemd zij was en in de schemer verdween (1987)
• Sire, er zijn geen Belgen (boekenweekessay 1988)
• De versierde dood (een dossier over zelfmoord) (1989)
• Het tuurtouw. Ter herinnering aan Geert van Oorschot (1989)
• Kladboek 3. Het vliegenboek (1991)
• Naakt in verblindend licht. Over Daniël Robberechts (1993)
• Twee verwoeste levens. De levensloop en de dubbelzelfmoord van Elize Baart (1854-1879) en Bastiaan Korteweg (1849-1879) (1993)
• Steeds dezelfde zon (rede) (1994)
• Vlaamse leeuwen (1994)
• Oefeningen in het nergens bijhoren. De schrijver en filosoof Jean Améry (1912-1978) (1995)
• Adolf & Eva & de Dood (1995)
• Kladboek 4. Het circus der eenzaamheid (1994)
• Het aardigste volk ter wereld, W.F. Hermans in Brussel (1996)
• De zwarte zon (1999)
• Papieren levens (2001)
• Stoffer & blik - Herinneringen aan een periode (1964-1970) (2004)

Bloemlezingen:

• Werk van nu 3 (1968)
• Werk van nu 4 (1969)
• Hij is reeds aan de overzijde. Necrologieën van schrijvers (1985)

'Gebloemleesd'

Proza:

• 1 verhaal in 'Zo schrijven de auteurs van nu', samengesteld door C.J.E. Dinaux (1969)
• 2 citaten in 'Standaard modern Citatenboek' samengesteld door Gerd de Ley (1973)
• 1 verhaal: 'Stripverhaal' in 'Verhaal nog es wat.... door acht Nederlandse schrijvers (geboren in de periode 1934-1944)', samengesteld door Wim Hazeu (1973)
• 1 fragment: 'De grote Delftse roman' in 'Het land der letteren', samengesteld door Adriaan van Dis en Tilly Hermans (1982)
• 1 verhaal: 'Ultima thule' in 'Indruk 83. Wat schrijvers schrijven' samengesteld door Ivo Gay, Jaap Goedegebuure, Paul de Wispelaere (CPNB, 1982)
• 1 verhaal: 'fragment uit Zonder trommels en trompetten' in 'De Kat in de boekenkast. Nederlandse schrijvers over katten'samengesteld door Tilly Hermans en Pieter van Oudheusden (1984)
• 1 verhaal: 'Eerbetoon' in 'De geneugten van de roem. Nederlandse schrijvers over zichzelf en het publiek', samengesteld door Tilly Hermans en Wouter Donath Tieges (1985)
• 4 citaten in 'Kosmos groot citatenboek' (1986)
• 1 verhaal: 'De telefoon' in '26 Nieuwe verhalen van....&tc' (z.j.)
• 1 verhaal: 'Balikpapan' in '28 nieuwe verhalen' (z.j.)
• 1 verhaal: 'Met de gouden mond' in 'Verhalen van heimwee en verlangen', samengesteld door Marina van Leek (1993)
• 2 citaten in 'Prisma van de citaten' (1994)
• Paul Mennes gaf de bloemlezing 'Prijsbeesten' als motto een citaat van Jeroen Brouwers uit 'Kroniek van een karakter' mee: '...maar ja vriendschap, liefde, bewondering, mooi weer en bitterkoekjespudding, dat zijn dingen die voorbijgaan.'

Tijdschriften:

• Jeroen Brouwers werkte na zijn diensttijd als journalist bij 'De Gelderlander' en de 'Geïllustreerde Pers'.
• De eerste verhalen van Jeroen Brouwers verschenen in 'Kentering'.
• In 1964 werd hij redacteur en secretaris bij uitgeverij Manteau in Brussel.
• Jeroen Brouwers was redacteur van 'Komma'.
• Jeroen Brouwers schreef scherpe, polemistische artikelen in 'De Nieuwe Revisor'.
• Jeroen Brouwers schreef voor HP/De Tijd.
• Jeroen Brouwers publiceerde in 'Tirade', 'De Brakke Hond'.

Over Jeroen Brouwers:

• Een interview met Jeroen Brouwers in 'Bij het schrijven' van T. van Deel.
• J. Goedegebuure, Tegendraadse schoonheid. Over het werk van Jeroen Brouwers (1982)
• Bzzlletin wijdde een themanummer aan Jeroen Brouwers in september 1982.
• Jaap Goedegebuure, 'Tegendraadse schoonheid. Over het werk van Jeroen Brouwers' (1984).
• Jos Paardekoper, 'Jeroen Brouwers, Bezonken rood' (1984)
• Johan Diepstraten, 'De literaire wereld van Jeroen Brouwers' (1985)
• Hans Dütting. 'Kritische motieven. Beschouwingen over het werk van Jeroen Brouwers' (1987)
• Jeroen Brouwers, Schrijversmap, bibliotheekwinkel (1989)
• Gerrit Jan Zwier besteedt in 'Dagboek van een provinciaal' aandacht aan Jeroen Brouwers (6 januari en 9 april 1992)
• Een bijdrage over Jeroen Brouwers in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Bart Vervaeck (februari 1995/februari 2002).
• Gwennie Debergh (red.), 'Brouwers in Brussel' (2000)
• Marja Pruis nam 'Bezonken rood' op in een lijst van 100 (nationale en internationale) 'eversellers': 'Gouden fictie' (2001)

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• In 1976 verscheen bij uitgeverij Manteau 'Feunix' een verhaal van Marten Toonder. De tekst die aan het boekje was toegevoegd met als titel: 'Onderwerpen voor een gedachtenwisseling' was van Jeroen Brouwers, onder het pseudoniem 'Roosje W. Breuner'.
• 'Joris Ockeloen en het wachten' verscheen als Bulkboek 153.
• Jeroen Brouwers schreef het hoofdstuk over de Achterhoek in 'Querido's letterkundige reisgids van Nederland' (1982)
• Ik (Baloe) uit 'Zonsopgangen boven zee' werd door Inez van Eijk en Rudi Wester beschreven in hun 'Honderd helden uit de Nederlandse literatuur'.
• In de 'top-100' van boeken die scholieren in 1997 op hun lijst zetten staat 'Bezonken rood' op nummer 19. Op 8% van de lijsten komt het boek voor.
• 'Bezonken rood' verscheen als Bulkboek 255.

Literaire prijzen:

• Vijverbergprijs 1967 voor 'Joris Ockeloen en het wachten'.
• Multatuli-prijs 1980 voor 'Het verzonkene'.
• Dr. Wijnaendts Francken-prijs 1981 voor 'Kladboek'.
• Geuzenprijs 1982 voor zijn gehele werk.
• F. Bordewijk-prijs 1988 voor 'De zondvloed'.
• Orde van de Vlaamse Leeuw (1992)
• Ridder in de Belgische Kroonorde (1993)
• Constantijn Huygens-prijs 1993 voor zijn gehele oeuvre.
• Gouden Uil voor non-fictie 1995 voor 'Vlaamse leeuwen'.
• Prix Fémina Étranger (Frankrijk) 1995 voor 'Rouge décanté'.
• Eredoctoraat Universiteit van Kessel-Lo (1998)
• Gouden Uil + Publieksprijs 2001 voor 'Geheime kamers'.
• Multatuli-prijs voor 'Geheime kamers'.
• AKO-prijs 2001 voor 'Geheime kamers'.
• Gouden Bladwijzer 2001 voor 'Geheime kamers'.

Als Van Deel hem verheugd meldt dat Brouwers als jurylid op de voordracht staat voor de Van der Hoogt-prijs, dezelfde jury waarvan Van Deel jarelang een vast bestanddeel vormt, antwoordt Brouwers: 'Ze kunnen me komen pijpen. Ik wil niet zetelen in welke jury dan ook tot de toekenning van enige letterkundige prijs. Liever citroen dan mandarijn.' (Gerrit Jan Zwier, Dagboek van een provinciaal, blz. 125)

Opmerkingen:

• Jeroen Brouwers wordt op 30 april 1940 geboren in Jakarta, in het vroegere Nederlands-Indië. Zijn vader was boekhouder op een architectenbureau. Zijn moeder was de dochter van de componist L. van Maaren. Jeoren was het vierde kind in het gezin.
• In 1942 vallen de Japanners Nederlands-Indië binnen. Zijn vader wordt in 1943 weggevoerd. Samen met zijn grootmoeder, moeder en zusje wordt hij van 1943 tot 1945 opgesloten in het vrouweninterneringskamp Tjideng in een buitenwijk van Batavia. Zijn grootmoeder overlijdt daar. In 1948 komt het gezin naar Nederland. Ze gaan in Den Bosch wonen.
• Jeroen Brouwers brengt zijn schooltijd vanaf zijn tiende jaar door in Rooms Katholieke jongensinternaten, o.a. in Kerkrade bij de broeders franciscanen, Panesheiderstraat 55.
• Van 1956 tot 1959 woonde hij in Delft op Oude Delft 57.
• Nadat hij in militaire dienst is geweest, wordt hij journalist. Eerst bij 'De Gelderlander', later bij de 'Geïllustreerde Pers'.
• In 1964, het jaar waarin hij debuteert met 'Het mes op de keel' gaat hij als redacteur en directie-secretaris werken bij uitgeverij Manteau in Brussel. Hij woont in Brussel aan de Nerviërslaan 63. Zijn werk bestaat o.a. uit het van 'woordkanker' zuiveren (= vernederlandsen) van manuscripten van o.a. Ruyslinck, Jonckheere em Gijsen.
• Zijn huwelijk (2 kinderen) mislukt en bij Manteau heeft hij conflicten met de directeur (Julien Weverbergh). Jeroen Brouwers gaat in 1976 in Exel (gemeente Lochem, in de Achterhoek) wonen, na eerst een half jaar in Warnsveld gewoond te hebben, en 'leeft van zijn pen'. In 1979 trouwde hij opnieuw.
• Het werk van Jeroen Brouwers is vaak autobiografisch. Tussen zijn verhalen/romans en zijn essays is daarom ook geen strikte scheiding aan te brengen. Belangrijke thema's zijn: literatuur, liefde en dood.
• Begin 2001 werd Jeroen Brouwers beschuldigd van plagiaat. 'De Standaard' meldde dat er bewijs zou zijn dat 'Joris Ockeloen en het wachten' gebaseerd is op de nooit verschenen roman 'Dichotomie van een geboorte' van Dirk de Witte. Een week later trok de krant, nadat Brouwers met een aanklacht wegens smaad en eerroof had gedreigd, de beschuldiging weer in.

Anderen over Jeroen Brouwers:

• Het proza van Jeroen Brouwers is als een ouderwetse, perfect gemaakte, goed geoliede, soepel stampendestoommachine. Het koper is glimmend gepoetst, het ritme vertoont geen enkele hapering, alles maakt het geluid van iets dat energie, kracht, voortbrengt. (Carel Peeters, VN, 21-11-1981)

Mijn favoriete citaat:

Links:

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Jeroen Brouwers
• Homepage Jeroen Brouwers
• Schrijversnet - Jeroen Brouwers
• Eric Geevers - Jeroen Brouwers

Bronnen o.a.:

• Paspoort voor de lezer. Nederlandse en Vlaamse auteurs van nu (1968)
• Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
• Querido's letterkundige reisgids van Nederland (1982)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Schrijversgezichten (1990)
• Schrijvers over Indië, NOT
• Prisma van de pseudoniemen (1992)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Uittreksel top-100
• Jeroen Brouwers-homepage (zie 'Links')
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)