Achternaam: Altena van

Voornaam: Ernst

Geboren: 11-12-1933

Te: Amsterdam

Overleden: 17-06-1999

Te: Amsterdam

Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend heeft Ernst van Altena niet onder pseudoniem gepubliceerd.

Werk:

Poëzie:

• Chansons van nu (1964)
• Chansons van Ernst : een selectie eigen luisterliedjes van Ernst van Altena.(1965)
• Ballade van het optipessimisme: liedjes voor niemand: zes nieuwe chansonsteksten (1969)
• Als je erdoor bent, is het water heerlijk: gedichten en chansons (1970)
• Nieuwsgedichten (1990)
• Verloren liedjes (in eigen beheer) (1992)
  
  

Proza:

• Eén tussen twee (1970)
• Een gewone schoft (1974)

Naslagwerken:

• Verbazend rijmwoordenboek voor december-dichters (Bijenkorf, 1960)
• Succes-surprises gids (Hema, 1990)
• Rijm het zelf gids (Hema, 1998)

Vertalingen:

• Ernst van altena vertaalde zo'n 1500 Franse chansons, o.a. van Brassens, Brel, Barbara, Béart, Bçaud, Ferrat, Aznavour en Sylvestre.
• Toen Jacques Brel zijn 'Le plat pays' in het Nederlands zong, deed hij dat in een vertaling van Van Altena. Brel benoemde daarop Van Altena tot 'bewaker' van zijn chansons. Brel heeft zelfs gezegd dat hij Van Altena's vertalingen van 'Ne me quitte pas' (Laat me niet alleen) en 'Le plat pays' (Mijn vlakke land) beter vond dan het origineel.
• Ernst van Altena vertaalde (ruim 50) toneelstukken van o.a. Molière, G.B. Shaw, Edward Albee, Marivaux, Farquhar, Gay en Feydeau.
• Ernst van Altena vertaalde gedichten van bijv. Claude d'Orleans, Ronsard, Malherbes, Fort, Apollinaire, Aragon, Tucholky, Kästner, Morgenstern, Ringelnatz, Klabund, Wedekind, Nash, Sandburg en Aretino.
• François Villon, Verzamelde gedichten (1962)
• Boris Vian, De waarheid over de Verovering van Fructifera Soto
• Het grote boek vol fabels (1965)
• Randfiguren I (vertaalde poëzie en chansons) (1966)
• Randfiguren 2 (1967)
• Jij Goudgepunte Lans (bewerkingen erotische Pleïadepoëzie) (met Weverbergh) (1967)
• Randfiguren II (vertaalde poëzie en chansons) (1968)
• Zangen van Bilitis, naar Pierre Louÿs (1970)
• L.F. Céline, Gesprekken met Professor Y
• Yves Simon, Gekleurde dagen (1972)
• Teksten van Hildegard Knef (1973)
• F. Scott Fitzgerald, Vegeteren (1974)
• Voor mijn kameraden. Wolf Biermann (1976)
• Reynaerd de Vos (hertaling) (1979)
• Brian Fraud, /Alan Lee, De Elfen. Faeries (met C.J. van Tilborch) (1979)
• Jean-Jacques Rousseau, Botanie. Een studie uit louter nieuwsgierigheid (1980)
• Sarah Teale, De Reuzen (1980)
• Aretino, Wulpse sonnetten (1981)
• Pierre Louys, Zangen van Bilitis (1981)
• Erotische sonnetten van de Malherbe (1981)
• Van Apollinaire tot Wedekind, verzamelde herdichtingen (1981)
• D.H. Lawrence, Liefde in het hooi.. (1982)
• Kurt Tucholsky, Deutschland, Deutschland über alles. Een satire met fotomontages van John Heartfield (1982)
• Louis-Ferdinand Céline, Gesprekken met professor Y.. (1983)
• Jacques Prèvert, De kromstaf omhoog (1983)
• Patrick J. Kearney, Geschiedenis van de Erotische Literatuur (1983)
• Alphonse Daudet, Brieven uit mijn molen (1983)
• André Pieyre de Manddiargues, Vloedgolven (1983)
• Het 'roverslatijn' van François Villon (1984)
• Villon vervolgd (bargoene en apocriefe teksten (1985)
• 50 rondelen en chansons van Charles d'Orléans (1986)
• Victor Hugo, België (1986)
• M.M. Diabaté, De slager van Kouta (1986)
• Daar ik tot zang wordt aangespoord, Occitaanse troubadours (1987)
• Gustave Flaubert, Langs velden en oevers. Een wandeling langs de Loire en door Bretagne (1987)
• Marguerite Duras, De namiddag van meneer Andesmas.. (1987)
• Marguerite Duras, Hele dagen in de bomen.. (1987)
• Guillaume de Lorris en Jean de Meung, De roman van de roos
• Charles Perrault, Sprookjes van Moeder de Gans
• Arthur Schnitzler, Casanova's thuisreis.. (1988)
• Jean Giono, De man die bomen plantte (1988)
• Yann Queffélec, De vrouw achter de horizon (1989)
• Claude Clément, De Schemermuzikant (1989)
• J.B.P. Moliere, Amphitryon (1989)
• Jacques de Decker, Het reuzerad (1990)
• Verna Aardema, Waarom muggen in mensenoren zoemen (1991)
• Ed Vega, De waarheid over de Verovering van Fructifera Soto (1991)
• Mweye Hadithi, De gulzige zebra (1991)
• Meshack Asare, De kat zoekt een vriend (1991)
• Rudyard Kipling, Het jungleboek (1992)
• Helma Heine, Tien malle muizen (versjes van Ernst van Altena) (1992)
• Tahar Ben Jelloun, De as komt weer naar boven & Niet geïdentificeerd (1992)
• Patrich Chamoiseau, Kroniek van zeven armoedzaaiers (1992)
• Pierre Ronsard, Pluk toch vooral vandaag de rozen van het leven! (tweetalige uitgave) (1992)
• Geoffrey Chausers, De Canterburyverhalen (1994)
• Patrich Chamoiseau, Texaco (1994)
• Anonymus, De15 vreugden van het huwelijk (in eigen beheer, 1994)
• Voor de bloemlezing 'Hand in hand in hand. Gedichten over relaties tussen generaties' vertaalde Ernst van Altena een aantal gedichten uit het Engels (1995)
• Pierre Desloges, Opmerkingen van een dove & stomme (1995)
• Patrich Chamoiseau, Creoolse kindertijd (1996)
• Heinz Janisch, De ark van Noach (1997)
• De volledige Villon (1998)
• Carl Norak, Handen in het vuur (1998)
• Pierre Louÿs, De avonturen van koning Pausolus (2000)
• Antoine de Saint-Exupéry, De kleine prins (2000)

Essays/diversen:

• Een eend van vijfendertig, geschiedenis van de 2pk (1983)
• Vliegen in de letteren. Schrijvers in de wolken (1987)
• Bevlogen wetenschap. De ontwikkeling van het aerodynamisch denken (1987)
• Hoogvliegers ten val. De vliegende mens in mythe en sage (1987)
• Luchtige waaghalzen, pioniers die de luchtvaart maakten (1987)
• Vliegen zonder motor. Over het zweefvliegtuig (1989)
• Op poëtische wijze (met Lizet Duyvendak e.a.) (1996)

Bloemlezingen:

• De muze met de scherpe tong : achter de schermen van het cabaret / samengest. door Cor Lemaire; met medew. van Ernst van Altena (1963)
• Van Apollonaire tot Wedekind (weerslag van 30 jaar poëzie vertalen) (1981)
• Ons poëtisch Binnenhof, politici kiezen hun dichters (1986)
• Ons poëtisch Dichtersland. Nederlandse dichters kiezen hun eigen voorkeursgedicht (met Jan Veldhuizen) (1988)
• Dat is uit het leven gegrepen... : de geschiedenis van de Nederlandse kleinkunst in liedteksten : cabaret 1900-1990, samengesteld door Ernst van Altena (1989)
• Hand in hand in hand. Gedichten over relaties tussen generaties (1995)
• De jongeman met twaalf vrouwen. Boerten uit de twaalfde en dertiende eeuw (1997)

'Gebloemleesd'

Poëzie:

• 1 chanson: 'Onder de make-up' in 'Nederlandse chansons' verzameld en ingeleid door Jaap van de Merwe (1960)
• 1 vertaling: 'Mijn vlakke land' in 'Toen wij van Rotterdam vertrokken. Nederlandse liederen uit de 20e eeuw' Bijeengebracht door Vic van de Reijt (1988)
• 1 gedicht: 'Het afdelingslid' in 'Ons poëtisch Dichtersland. Nederlandse dichters kiezen hun eigen voorkeursgedicht', redactie Ernst van Altena en Jan Veldhuizen (1988)
• 3 liedteksten in 'Ik zou je het liefst in een doosje willen doen. Nederlandse chansons en cabaretliederen 1958-1988' samengesteld door Jacques Klöters & Kick van der Veer (1989)
• 3 gedichten in 'De light scheurkalender 2003', samenstelling Jaap Bakker & Ivo de Wijs (2002)
• 1 vertaalde liedtekst van Jacques Brel: 'M'n vlakke land' in 'Herman van Veen, Opzij, opzij, opzij', onder redactie van Kick van der Veer en Jaap Bakker (2003)

Proza:

• 1 verhaal 'De slimme haas' in: 'Lezen voor het leven, 1e leesboek voor de vierde klas', redactie B.W. Schippers/Drs. J. Sixma (1971)
• 1 citaat in 'Standaard modern Citatenboek' samengesteld door Gerd de Ley (1973): 'Het type van de echte Nederlander: het achterkleinkind van Willem en Mies, met Luns als peter en de freule als meter, gedoopt door Buskes, gefrustreerd door Ridder van Rappard, belachelijk gemaakt in Vrij Nederland.'
• 2 citaten in 'Kosmos groot citatenboek' (1986)
• 2 citaten op 'De beste Citaten cd-rom', samengesteld door Gerd de Ley (2000)

Radio/tv:

• 'Randfiguren' (literair programma) bij de VPRO.
• 'Miniaturen' bij de KRO.
• 'Chansons van Ernst' bij de AVRO.

Lp's:

• Ernst van Altena "zingt" Ernst van Altena (1975)

Op Lp's/Cd's van anderen:

• 3 nummers door Liesbeth List op 'Neurenberger droom' (1971)
• 3 nummers door Liesbeth List op 'Liesbeth's beste' (z.j.)

Tijdschriften:

• Ernst van Altena publiceerde de vertaling van een gedicht in 'De Revisor'.
• Ernst van Altena publiceerde in 'De Brakke Hond' en 'De Revisor'.

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• Ernst van Altena schreef de biografie van André Citroën. Hij reed zelf ook nooit in een andere auto dan Citroën.
• Miel Cools nam in 1973 een lp op met uitsluitend nummers van Ernst van Altena: 'Miel Cools zingt Van Altena'.

Literaire prijzen:

• Martinus Nijhoffprijs 1965 voor de vertaling van Villons verzamelde gedichten.
• De Hiëronymus, NGV-Vertaalprijs 1994
• Grote Prijs voor Vertaling van de Franstalige Gemeenschap van België.
• In 1998 kende het Fonds van de Letteren Ernst van Altena eregeld toe, voor zijn literaire en sociale verdiensten voor de Nederlandse literatuur.

Ernst van Altena was lid van de jury voor:

• Edmond Hustinx-prijs 1970
• Martinus Nijhoff-prijs 1976

Opmerkingen:

• Toen Ernst van Altena 19 jaar was speelde hij klarinet in jazzclubs in Parijs.
• Ernst van Altena werkte als copywriter bij Reclame-Adviesbureau Bouman NV, Amsterdam-Leeuwarden. toen hij in 1956 ontslag nam om zich toe te leggen op zijn schrijven, werd hij opgevolgd door Jan Arends. Hij had meer kantoorbanen, maar ging uiteindelijk enige tijd werken in het installatiebureau van zijn vader.
• Ernst van Altena geldt als een 'ambassadeur van de Franse cultuur' in Nederland. Dit ondanks het feit dat hij zijn middelbare schoolopleiding beëindigde met een 4 voor Frans.
• Ernst van Altena is in Frankrijk tweemaal geridderd.
• Ernst van altena was door keelkanker zijn stem kwijt. Hij praatte de laatste jaren via zijn slokdarm. Doordat bij de operatie een aantal pezen is doorgesneden kon hij zijn hoofd niet goed meer bewegen. Eind 1998 werd hij genezen verklaard. Begin 1999 werd longkanker geconstateerd. Hieraan overleed hij op 16 juni.
• Ernst van Altena was regisseur van de plaatselijke toneelgroep van Landsmeer.

Anderen over Ernst van Altena:

• Zijn opvallendste kwalitiet uit zich in zijn Nederlandse bewerkingen van Franse chansons. Hij duelleert met de Franse teksten net zolang tot hij in eigen taal een tegenhanger heeft opgebouwd, die het naar zijn eigen veeleisende smaak kan opnemen tegen 't origineel. (Jaap van de Merwe, Nederlandse chansons, blz. 16)
• Van Altena vertaalde, hertaalde en schreef sneller dan God en Vestdijk samen konden lezen: romans, liedjes, politieke pamfletten, een mini-wijnproefcursus voor niet-snobs, boekjes over het zweefvliegtuig en de luchtballon - kortom, te veel om op te noemen. (Martin de Haan, Volkskrant, 07-07-2000)

Mijn favoriete citaat:

Links:

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Ernst van Altena

Bronnen o.a.:

• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Volkskrant (11-12-1998/19-06-1999)
• Trouw (19-06-1999)
• Gelders Dagblad (19-06-1999)